چک سفید امضا
چکی است که صاحب چک بدون درج مبلغ وتاریخ در چک آن را امضا نمایند واین امکان را به دارنده می دهد که در هر زمان مبلغ توافق شده را در چک درج وبرای نقد کردن چک به بانک مراجعه کند. به عبارتی دیگر مطابق قانون چک سفید امضا چک سفید امضا را باید آن چکی دانست که حداقل بدون درج مبلغ باشد حال تاریخ صدور ونام دارنده در آن درج شده باشد.
خطرات چک سفید امضا
نکته قابل توجه در قانون چک سفید امضا این است که در چک سفید امضا به این علت که مبلغ و تاریخ در آن درج نمی شود و جای آنها خالی می ماند خطرناک است چرا که شخص دارنده چک می تواند جای مبلغ هر مبلغی که خودش بخواهد و تاریخ و بقیه موارد را خودش پر کرده و نزد بانک محال علیه ببرد و آن را نقد کند.
وکیل اسلامشهر در خصوص قانون چک سفید امضا بیان می دارد که از آن جا که این نوع چک بدون نام وتاریخ است مانند چک حامل است و هر شخصی می تواند با ارائه کارت ملی به بانک محال علیه مراجعه کرده و درخواست نقد کردن آن را بنماید.
وکیل شهرری بیان می دارد که مطابق قانون چک سفید امضا این نوع چک همانند چک های تضمینی ، وعده دار و مشروط ممنوع و صادر کننده آن تحت شرایطی قانونی قابل تعقیب و مجازات می باشد.
با توجه به پیچیده بودن قوانین مربوط به چک خصوصا قانون چک سفید امضا توصیه می‌شود از مشاوره وکیل حقوقی از موسسه حقوقی معتبر استفاده نمایید.
توافقی بودن صدور چک سفید امضا
وکیل پاکدشت در خصوص قانون چک سفید امضا می‌گوید: استفاده از چک سفید امضا در معاملات و قراردادها به صورت توافقی است و بنابرین نمی توان گفت در معاملات الزاما باید چک سفید امضا داده شود یا قرارداد خاصی نیاز دارد.
وکیل بهارستان نمونه هایی از استفاده از چک سفید امضا مطابق قانون چک سفید امضا بیان نموده است که به شرح زیر می باشد:
1 ـ دادن چک سفید امضا برای ضمانت در قراردادها که به ندرت اتفاق می افتد.
۲-چک سفید امضا که مستاجر برای تضمین تخلیه ملک در قرارداد اجاره می دهد . گاهی موجر برای اینکه مطمئن شود ملکش توسط مستاجر در موعد مقرر تخلیه خواهد شد از مستاجر چک سفید امضا مطالبه می نماید.
وکیل شهریار توصیه می‌کند در صورتیکه به هر علتی برای ضمانت کاری بالاجبار به صدور چک سفید امضا مجبور شوید حتما داخل آن به ضمانتی بودن چک اشاره نمایید تا طبق قانون چک سفید مضا شخص دارنده امکان سوء استفاده از چک را نداشته باشد زیرا چک ضمانتی جنبه خصوصی دارد و صادر کننده می تواند و با ارائه دلیل قانونی و مستدل از وصول چک مطابق قانون چک سفید امضا امتناع نماید.
با توجه به پیچیده بودن قوانین مربوط به چک خصوصا قانون چک سفید امضا توصیه می‌شود از مشاوره وکیل حقوقی از موسسه حقوقی معتبر استفاده نمایید.
صدور چک سفید امضا برای جبران خسارت
وکیل قرچک می‌گوید به موجب قانون چک سفید امضا گاها طرفین معامله برای جبران خسارت شرط می کنند که چک سفید امضا رد وبدل شود برای مثال اگر در اجرای قرارداد تاخیری صورت گیرد و مفاد قرارداد به شیوه‌ای که توافق شده اجرا نشود و در کل عدم اجرای قرارداد به کسی که ذینفع است خسارت وارد کند شخص برای جلوگیری از این امر در خواست چک سفید امضا کند.
استفاده از چک سفید امضا در ربا
وکیل ورامین به موجب قانون چک سفید امضا اشاره دارد که در نزول و ربا از چک سفید امضا بسیار استفاده می شود. گاهی افراد برای معاملات غیر شرعی مثل ربا در خواست صدور چک سفید امضا می نماید و شخص صادر کننده از روی اجبار این چک را به ربا خوار می دهد که بعدا در مراجع قضایی با مشکل روبرو می‌شود.
راهکارهای پیش بینی شده توسط قانونگذار در خصوص صدور چک سفید امضا
قانونگذار در صورت بروز این مشکل راهکارهای قانونی پیش بینی کرده است مطابق قانون چک سفید امضا در صورت بروز این مشکلات صادر کننده چک باید جلوی حصول چک را بگیرد و در دادگاه های حقوقی دادخواست استرداد لاشه چک را مطرح کند در این دادخواست باید متذکر شود که اصلا بدهکار نبوده است و چک به امانت دست آن شخص بوده و برای اثبات این ادعا باید مدارکی را نیز ارائه کند یا در مراجع کیفری با عناوینی چون خیانت در امانت یا سوءاستفاده از سفید امضا از شخص شکایت کند.
بانک ها در صورت عدم اثبات صادر کننده چک مبنی بر تضمینی بودن یا امانی بود چه تکلیفی دارند
وکیل دماوند درمورد مشکلاتی که مطابق قانون چک سفید امضا برای صادر کننده به همراه دارد بیان می دارد که صادر کننده چک سفید امضا برای اثبات این ادعا نیاز به ادله محکم برای اثبات دارد اما در صورتی که مدرکی نداشته باشد که نشان دهد این چک برای تضمین انجام کار یا بعنوان امانت داده است بانک با توجه به اینکه چک مذکور مشکلی ندارد آن را نقد می کند.
وکیل بومهن می گوید در خصوص عملکرد بانک در مواجهه با چک سفید امضا به موجب قانون چک سفید امضا اظهار می دارد اگر چک سفید امضا توسط دارنده تکمیل شده و فاقد هر گونه ایراد و خط خوردگی باشد بانک ملزم است چک را برای دارنده وصول کند و اجازه دخالت در روابط دارنده چک و صادر کننده آن را ندارد مگر آنکه حساب صادرکنندچک موجودی نداشته باشد یا صادرکنندچک جلوی حسابش رابسته باشد یا دستور مقامات قضایی برای عدم پرداخت چک وجود داشته باشد.
با توجه به پیچیده بودن قوانین مربوط به چک خصوصا قانون چک سفید امضا توصیه می‌شود از مشاوره وکیل حقوقی از موسسه حقوقی معتبر استفاده نمایید.
در صورت اثبات امانی یا تضمینی بودن چک
وکیل پیشوا در خصوص پیش گیری از سوءاستفاده از چک سفید امضا بر حسب قانون چک سفید امضا بیان می دارد که از دارنده چک سفید امضا مدارکی دریافت کندکه این چک به چه منظور برای چه کاری صادر شده است دراین صورت اگر این قضیه ثابت گردید دارنده دیگر امکان شکایت کیفری را ندارد و فقط می تواند به مراجع حقوقی مراجعه نماید.
در پایان به موجب ماده ۶۷۳ بخش تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ ؛ هر کس از سفید مهر یا سفید امضا که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آورده سوءاستفاده کند به ۱ تا ۳ سال حبس محکوم خواهد شد نکته قابل توجه در ماده فوق واژه سوءاستفاده است که صرف نوشتن مطالب در برگه سفید امضا یا سفید مهر جرم نیست باید از این برگه سوءاستفاده نماید.
نویسنده: بهروز کردنائیج، کارشناس حقوق، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
