یکی از راه های برهم زدن عقد ازدواج ، فسخ نکاح می‌باشد. در واقع فسخ نکاح ممکن است به علت وجود برخی عیوب موجود در زن یا مرد، تدلیس و تخلف از شرط صفت اتفاق افتد. مبنای فسخ نکاح در این موارد جلوگیری از زیان همسری است که حق فسخ برای او شناخته شده است. در این مقاله نخست از فسخ نکاح و سپس به ترتیب از مدت زمان فسخ نکاح و نحوه تنظیم دادخواست فسخ نکاح سخن خواهیم گفت.
فسخ نکاح به دلیل جنون
به موجب ماده ۱۱۲۱ قانون مدنی ، جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از این که مستمر یا ادواری باشد برای طرف مقابل موجب حق فسخ است. وکیل فیروزکوه می‌گوید بنابراین جنون مرد یا زن چه دائمی و چه ادواری باشد، به شرط پایدار بودن آن موجب فسخ نکاح برای طرف دیگر خواهد بود. وکیل ملکی قرچک ادامه می‌دهد البته باید به این نکته نیز اشاره نمود که میان جنون شوهر و جنون زن از لحاظ فسخ نکاح تفاوت وجود دارد. وکیل طلاق اسلامشهر اشاره می‌کند مطابق ماده ۱۱۲۵ قانون مدنی جنون شوهر ، چه قبل از نکاح و چه بعد از آن عارض شود، موجب خیار فسخ برای زن است. وکیل در پیشوا بیان می‌کند لیکن طبق ماده ۱۱۲۴ قانون مدنی جنون زن هنگامی موجب حق فسخ برای مرد است که عیب مزبور در حال عقد وجود داشته باشد.
نکته دیگر اینکه اگر جنون زن یا شوهر در زمان عقد وجود داشته و همسر دیگر از آن اطلاع داشته باشد، براساس ماده ۱۱۲۶ قانون مدنی نمی‌تواند بعد از عقد، نکاح را فسخ کند. وکیل ورامین می‌گوید چراکه ضرر را پذیرفته و به زیان خود اقدام نموده است. وکیل حقوقی پاکدشت بیان می‌کند برای اطلاع از شرایط فسخ نکاح به دلیل جنون توصیه می‌شود تا از خدمات تخصصی در امر مشاوره حقوقی و وکالت توسط حاذقترین وکیل حقوقی در یک موسسه حقوقی معتبر بهره‌مند شوید.
فسخ نکاح به دلیل عنن
عنن یا ناتوانی جنسی مرد یکی از موارد فسخ نکاح از جانب زن است که در بند دوم از ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی مطرح گردیده است. وکیل خوب رودهن اشاره می‌کند بدین ترتیب زمانی که مرد به عنن یا ناتوانی جنسی برای انجام اعمال زناشویی مبتلا باشد، زن می‌تواند با استناد به عیب مزبور به دادگاه مراجعه نموده و درخواست فسخ نکاح کند. وکیل مهاجرت شهریار بیان می‌کند دادگاه نیز با برسی مدارک و دلایل موجود در صورت تشخیص عیب عنن در مرد، حکم فسخ نکاح صادر می‌کند. وکیل طلاق پاکدشت ادامه می‌دهد در این حالت مرد نمی تواند مانع فسخ شدن نکاح گردد؛ زیرا عیب عنن مطابق قانون علتی برای فسخ شدن نکاح می‌باشد.
به موجب ماده ۱۱۲۲ قانون مدنی ، عیوب ذیل در مرد موجب حق فسخ برای زن خواهد بود:
۱- خِصاء.
۲- عِنَن به شرط اینکه ولو یک بار عمل زناشویی را انجام نداده باشد.
۳- مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه‌ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
اگر چنانچه شوهر قادر به انجام وظایف زناشویی باشد اما قادر به مقاربت نباشد، مورد از موارد فسخ نکاح یا تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نمی‌باشد. وکیل حقوقی دماوند می‌گوید در ماده ۱۱۲۵ قانون مدنی نیز بیان شده است که جنون و عنن در مرد هر گاه بعد از عقد هم حادث شود موجب حق فسخ برای زن خواهد بود. وکیل کیفری بومهن تصریح می‌کند برای مشورت با وکیل حقوقی متخصص در زمینه فسخ نکاح به دلیل عنن از طریق شماره های موجود در سایت موسسه حقوقی زعفری رحقی با ما در تماس باشید.
فسخ نکاح و مهریه
یکی از دلایل انحلال ازدواج یا برهم خوردن عقد نکاح ، فسخ نکاح است. وکیل ملکی پیشوا اشاره می‌کند فسخ نکاح از طرف هر یک از زوجین امکان دارد. وکیل حقوقی ورامین می‌گوید در حقیقت اگر مرد یا زن به عیوب مذکور در قانون مدنی مبتلا شوند، طرف دیگر می‌تواند نکاح را فسخ نماید. وکیل در قرچک ادامه می‌دهد در اینجا ممکن است پرسیده شود که وضعیت مهریه در فسخ نکاح چگونه است ؟ آیا زن می‌تواند در فسخ نکاح ، مهریه خود را از شوهر مطالبه کند ؟ وکیل خوب فیروزکوه می‌گوید فسخ نکاح قبل و بعد از نزدیکی با یکدیگر متفاوت است.
به موجب ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی ، هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتی که موجب فسخ، عِنَن باشد که در این صورت با وجود فسخ نکاح، زن مستحق نصف مهر است. وکیل ملکی اسلامشهر بیان می‌کند بنابراین در صورت فسخ نکاح قبل از نزدیکی، زن استحقاق خود را نسبت به دریافت مهریه از دست می‌دهد و اگر مهر را اخذ نموده باشد باید آن را به شوهر سابق مسترد نماید. وکیل در خاورشهر می‌گوید لیکن اگر زن به دلیل عنن یا ناتوانی جنسی شوهر، مبادرت به فسخ نکاح نماید، قاعده مذکور اجرا نخواهد شد و در این حالت زن با وجود فسخ نکاح ، مستحق نصف مهریه می‌باشد. وکیل مهاجرت پاکدشت بیان می‌کند در این فرض با اینکه نزدیکی واقع نشده، زن استحقاق نصف مهر را دارد.
هرگاه عقد نکاح بعد از نزدیکی فسخ شود، زن مستحق کل مهریه خواهد بود و فسخ نکاح در استحقاق زن نسبت به مهریه تاثیری ندارد. وکیل خوب دماوند اشاره می‌کند قانون مدنی این قاعده را به صراحت ذکر نکرده، اما می‌توان آن را از مفهوم مخالف ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی استنباط نمود. وکیل ملکی شهریار همچنین می‌گوید قاعده مذکور موافق اصول است، چراکه به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ، زن به مجرد عقد نکاح مالک مهریه شده و با وقوع نزدیکی، مالکیت او استقرار یافته است و سببی برای از بین رفتن آن وجود ندارد.
مدت زمان فسخ نکاح
براساس ماده ۱۱۳۱ قانون مدنی ، فسخ نکاح پس از آگاهی از عیب، فوری است و اگر فرد خیار فسخ خود را فورا اعمال نکند، موجب از بین رفتن حق فسخ برای او خواهد شد. وکیل طلاق دماوند همچنین می‌گوید طبق فراز دوم این ماده اگر شخص از خیار فسخ یا فوری بودن آن اطلاع نداشته باشد و به این علت در اعمال خیار فسخ خود تاخیر نماید، خیار فسخ وی از بین نخواهد رفت. وکیل در رودهن اشاره می‌کند در مورد فسخ نکاح اصل بر فوری بودن است که با توجه به نظر عرف، مدت زمان آن تعیین می‌گردد. وکیل پیشوا اشاره می‌کند به عنوان مثال اگر کسی با موجود بودن دلایل فسخ نکاح و با اطلاع، خیار فسخ خود را اعمال نکند و از این موضوع حدود یک سال سپری شود، خیار فسخ او از بین خواهد رفت. وکیل دماوند ادامه می‌دهد چراکه این امر با فوری بودن مدت زمان فسخ نکاح در تعارض است.
اگر چنانچه در مورد مدت زمان فسخ نکاح و مقررات مربوط به آن سوال یا ابهامی دارید می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید. در ادامه مطلب به توضیح دادخواست فسخ نکاح و شرایط تنظیم و اعتبار آن می‌پردازیم.
دادخواست فسخ نکاح
گفته شد که برای برهم زدن عقد ازدواج به دلایل قانونی مانند جنون و عنن ، برای طرف متضرر فسخ نکاح پیشبینی شده است. وکیل شهریار می‌گوید زن یا شوهر در صورت وجود یکی از موجبات مذکور می‌تواند نکاح را فسخ نماید. وکیل ملکی بومهن همچنین بیان می‌کند مطابق ماده ۱۱۳۲ قانون مدنی ، فسخ با هر لفظ یا عملی که دلالت بر آن کند، تحقق می‌یابد و رعایت تشریفات و ترتیباتی که برای طلاق پیشبینی شده است در فسخ نکاح شرط نیست.
برای فسخ نکاح می‌توان از طریق قانونی و به وسیله اظهارنامه رسمی یا پست سفارشی، مراتب به طرف دیگر اعلام نمود. وکیل اسلامشهر همچنین می‌گوید برای ثبت فسخ نکاح در دفتر رسمی و شناسنامه و نیز برای حل اختلاف مراجعه به دادگاه و تقدیم دادخواست ضروری می‌باشد. وکیل خاورشهر ادامه می‌دهد در این حالت دارنده حق فسخ باید دادخواستی به دادگاه ارسال نماید و دلایل خود را مبنی بر داشتن حق فسخ و اعمال آن به نحو صحیح ابراز کند و حکم به تنفیذ و احراز صحت فسخ را از دادگاه بخواهد. وکیل فیروزکوه بیان می‌کند دادگاه پس از رسیدگی به پرونده، در صورتی که دلایل خواهان را موجه تشخیص دهد، به وقوع و صحت فسخ نکاح حکم صادر می‌کند. وکیل قرچک همچنین می‌گوید حکم دادگاه در این امر اعلامی خواهد بود، یعنی دادگاه احراز و اعلام می‌کند که فسخ نکاح که دارنده حق فسخ ، اراده خود را بر آن اعلام نموده تحقق یافته است. وکیل حقوقی پاکدشت بیان می‌کند از آنجایی که مقررات مربوط به تنظیم دادخواست فسخ نکاح از پیچیدگی خاصی برخوردار است، مراجعه به وکیل حقوقی و دریافت مشاوره حقوقی تخصصی از جمله اموری است که در هنگام تنظیم دادخواست فسخ نکاح ضروری به نظر می‌رسد.
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، دانشجوی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
