مقدمه
سقط جنین یکی از موضوعات پیچیده و حساس در حقوق ایران است که به طور مستقیم، مباحث دینی، اجتماعی، پزشکی و حقوقی را در بر می‌گیرد. در این مقاله، به شرایط قانونی سقط جنین در ایران می‌پردازیم؛ شرایطی که قانون‌گذار باهدف حفظ سلامت مادر یا جنین و جلوگیری از پیامدهای ناگوار اجتماعی و انسانی تعریف کرده است. این بررسی بر اساس دستورالعمل‌ها و قوانین اخیر، از جمله ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت صورت می‌پذیرد.
مؤسسه حقوقی زعفری با ایجاد شبکه‌ای از بهترین وکلای حرفه‌ای در سراسر کشور، آمادگی دارد نسبت به ارائه مشاوره حضوری، غیرحضوری، آنلاین و نیز قبول وکالت در خصوص تمامی دعاوی حقوقی و کیفری از جمله شرایط قانونی سقط جنین اقدام نماید.
مبانی قانونی سقط جنین در ایران
در ایران، سقط جنین تحت شرایط خاصی که در قوانین اسلامی و مواد قانونی تعریف شده، مجاز شناخته می‌شود. وکیل گرمسار می‌گوید این قوانین با رعایت اصول حفظ زندگی مادر و سلامت جنین تدوین شده‌اند. شرایط کلی برای سقط قانونی شامل موارد زیر است:
۱_ خطر جدی برای جان مادر
اگر ادامه بارداری باعث ایجاد خطر جدی برای جان مادر شود، سقط جنین با ارائه مدارک پزشکی و تأیید سه پزشک متخصص و پزشکی قانونی مجاز می‌شود. وکیل سلفچگان اشاره می‌کند اهمیت این شرایط، حفاظت از زندگی مادر به‌عنوان اولویت اصلی قانون‌گذار است.
۲_ وجود اختلالات شدید و غیرقابل‌درمان در جنین
اگر جنین به ناهنجاری‌های شدید پزشکی مبتلا باشد که پس از تولد به مرگ سریع یا درد و رنج غیرقابل تحمل منجر شود، قانون مجوز سقط جنین را صادر می‌کند. وکیل خمین می‌گوید این موضوع به منظور جلوگیری از تولد نوزادانی است که شرایط جسمی یا روانی غیرقابل تحملی خواهند داشت.
ماده واحده سقط درمانی
وکیل پاکدشت اضافه می‌کند بر اساس ماده واحده‌ای که مجلس شورای اسلامی تصویب کرده است، شرایط زیر برای سقط درمانی لازم است:
تأیید سه پزشک متخصص: این پزشکان باید تشخیص دهند که ادامه بارداری برای مادر غیرممکن یا خطرناک است.
تأیید پزشکی قانونی: تمامی تشخیص‌ها باید توسط سازمان پزشکی قانونی به طور رسمی تأیید شوند.
اجرای سقط قبل از ولوج روح: بر اساس قوانین اسلامی، روح جنین حدود چهارماهگی در جنین دمیده می‌شود. بنابراین، سقط باید قبل از این زمان انجام شود.
دستورالعمل اجرایی ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت
وکیل تهران توضیح می‌دهد در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۴۰۲، حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، دستورالعمل اجرایی ماده 56 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت را در قالب 37 ماده و 13 تبصره ابلاغ کرد. وکیل شریف آباد می‌گوید این دستورالعمل به طور خاص به تنظیم شرایط سقط جنین قانونی پرداخته و فرآیند مشخصی برای درخواست و تأیید سقط جنین تعریف کرده است.
نکات مهم دستورالعمل ماده 56:
تشکیل کمیسیون‌های تخصصی پزشکی قانونی
درخواست‌های مرتبط با سقط جنین توسط کمیسیون‌هایی متشکل از قاضی، پزشک متخصص، و پزشک قانونی بررسی می‌شود. وکیل سمنان می‌گوید این کمیسیون‌ها شرایط جسمی و روانی مادر و وضعیت پزشکی جنین را ارزیابی می‌کنند.
حذف مشکلات و مدارک اضافی
برای تسهیل فرآیند، این دستورالعمل شرایط قانونی درخواست سقط را ساده‌تر کرده و به کاهش مدارک مورد نیاز پرداخته است. وکیل محلات ادامه می‌دهد هدف، کاهش مشکلات حقوقی برای مادران و پزشکان است.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از کادری متخصص در تمام زمینه‌های حقوقی، کیفری، ثبتی، ملکی، خانواده و شرایط قانونی سقط جنین می‌تواند در تمام مراجع قضایی همراه و همیار شما باشد.
شرایط زمانی و پزشکی سقط جنین
زمان قانونی انجام سقط
قانون‌گذار تأکید دارد که عمل سقط باید پیش از زمان ولوج روح جنین (چهارماهگی) انجام شود. وکیل گلپایگان می‌گوید این شرط، برگرفته از مبانی اسلامی است که معتقد است جنین پس از ولوج روح، به‌عنوان یک موجود زنده و کامل شناخته می‌شود.
معیارهای پزشکی برای سقط جنین
بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران بیان می‌کند قانون تنها در دو حالت پزشکی زیر، سقط جنین را مجاز می‌داند:
وجود خطر جدی برای زندگی مادر
وجود ناهنجاری‌های شدید و غیرقابل درمان در جنین.
وکیل دلیجان تصریح می‌کند این معیارها باید به طور دقیق توسط پزشکان متخصص ارزیابی شده و گزارش‌های مستند تهیه شود.
با مشورت‌گرفتن از وکلای مجرب مؤسسه حقوقی زعفری با خیال آسوده به مراجع قضایی بروید.
با ما تماس بگیرید: ۰۲۱۳۶۰۳۴۰۳۱
آثار و پیامدهای رعایت شرایط قانونی
به گفته وکیل قرچک اجرای دقیق شرایط قانونی سقط جنین، چندین مزیت دارد:
حفظ سلامت عمومی: دسترسی به سقط قانونی تحت نظارت‌های پزشکی، باعث جلوگیری از انجام سقط‌های غیرایمن و خطرناک می‌شود.
تسهیل در ارائه خدمات بهداشتی: ارائه خدمات قانونی به مادران با نیازهای خاص، مشکلات روانی و اجتماعی مرتبط با سقط جنین را کاهش می‌دهد.
کاهش بار قانونی برای پزشکان: با فراهم‌شدن قوانین شفاف و ساده، پزشکان نیز از نگرانی‌های حقوقی در زمینه سقط جنین رها خواهند شد.
جمع‌بندی
شرایط قانونی سقط جنین در ایران، بر اساس اصول اسلامی و حقوقی، به‌گونه‌ای تنظیم شده است که از یک سو سلامت مادر و جنین را حفظ کند، و از سوی دیگر از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری کرده و چارچوب مشخصی برای ارائه خدمات پزشکی فراهم سازد. وکیل ورامین می‌گوید رعایت دقیق این قوانین، نه تنها به زنان در موقعیت‌های خاص کمک می‌کند، بلکه پزشکان و جامعه را نیز از پیامدهای ناگوار این عمل محافظت خواهد کرد.
نویسنده: محدصادق محمدی ارجمند، کارشناس حقوق
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می‌تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
