تصرف عدوانی
براساس ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی، دعوای تصرف عدوانی عبارت است از: ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده‌ی تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید. همانطور که بیان شد در دعوای تصرف عدوانی ، مدعی در اثبات ذی‌حقی خود، تنها به تصرفات گذشته خود استناد می‌کند و به حق مالکیت خود نسبت به ملک، که ممکن است داشته یا نداشته باشد متمسک نمی‌گردد. بهترین وکیل پاکدشت می‌گوید درواقع قانونگذار از طریق این دعوی تصرف را مورد حمایت قرار می‌دهد زیرا شخصی که ملک را به زور از تصرف خواهان خارج نموده است باید با تحقق سایر شرایط و محکومیت در دعوی، ملک را به متصرف قبلی برگرداند.
دعوای رفع تصرف عدوانی
دعوای رفع تصرف عدوانی همانطور که از نامش پیداست به جهت احقاق حق خواهان و ازبین بردن آثار تصرفی است که به واسطه زور و عدوان به دست آمده باشد مانند قلع بنا و اشجار. درحقیقت برای طرح دادخواست رفع تصرف عدوانی، تشخیص دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی به پرونده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. وکیل حقوقی تاکید می‌کند چه آنکه این امکان وجود دارد که دادخواست یا شکوائیه حسب مورد با قرار رد دعوی، منع یا موقوفی تعقیب مواجه گردد. در اینجا ضروری است به این نکته توجه شود که دعوای رفع تصرف عدوانی اصولا می‌تواند به دو شکل حقوقی و کیفری اقامه شود که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی
همانطور که بیان شد دعوای تصرف عدوانی به منظور مقابله با تجاوز متصرف و جلوگیری از ایجاد اخلال در نظم عمومی و ممانعت از اقدام به احقاق شخصی حقوق به صورت خودسرانه است. در دعوای تصرف عدوانی حقوقی مدعی در اثبات ذی‌حقی خود، تنها به تصرفات سابق خود استناد می‌کند و به حق مالکیت خود که ممکن است داشته یا نداشته باشد، متمسک نمی‌شود. وکیل در پاکدشت اشاره می‌کند: از سوی دیگر، مدعی ادعا می‌کند که تصرفات خوانده، عدوانی است بدون اینکه به مالک بودن یا نبودن خوانده اشاره نماید. در دعوای رفع تصرف عدوانی حقوقی، دادگاه مانند سایر دعاوی تصرف، وارد دلایل مالکیت نمی‌شود و تنها به این امر رسیدگی می‌کند که خواهان قبلا متصرف بوده و خوانده ملک را از تصرف او خارج کرده است و این تصرف عدوانی بوده باشد؛ در صورتی که موارد مورد اشاره احراز گردد، دادگاه، خوانده را که همان متصرف فعلی ملک می‌باشد محکوم به رفع تصرف عدوانی می‌نماید.
با توجه به پیچیدگی های قانونی که در دعوای رفع تصرف عدوانی وجود دارد، پیشنهاد می‌شود از وکیل حقوقی متخصص از یک موسسه حقوقی معتبر در این زمینه مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
شکایت تصرف عدوانی
همانگونه که پیش‌تر بیان شد دعوای رفع تصرف عدوانی کیفری، یکی از طرق شکایت تصرف عدوانی است درواقع هرکسی که مدعی حقی برای خود است، باید از طریق قانونی برای احقاق آن اقدام نماید. وکیل خوب پاکدشت می‌گوید اگر اشخاص برای احقاق حقوق خود با زور و خشونت متوسل شوند، نظم عمومی جامعه مختل خواهد شد. بدین ترتیب مقرراتی به جهت برقراری نظم عمومی در اجتماع و حفظ حقوق متصرف سابق در قانون پیشبینی شده است. وکیل ملکی پاکدشت ادامه می‌دهد: در حقیقت برای صدور حکم رفع تصرف عدوانی کیفری اصولا بایستی دو موضوع اثبات گردد، موضوع نخست سبق تصرف می‌باشد به این معنا که تصرف شاکی یا مدعی باید اثبات گردد و موضوع دوم عدوانی بودن تصرف متهم یا شخصی است که در دادگاه علیه وی شکایت تصرف عدوانی شده است. همچنین مرجع صلاحیت‌دار برای شکایت تصرف عدوانی دادگاه کیفری دو می‌باشد که در صورت اثبات اتهام، شخص متصرف علاوه بر رفع تصرف و اعاده به وضع سابق، به مجازات حبس نیز محکوم خواهد شد.
وکیل کیفری پاکدشت بیان می‌کند: براساس ماده ۶۹۲ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ هرگاه کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند علاوه بر رفع تجاوز به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد. با توجه به اینکه جرم مذکور طبق مقررات کنونی، از تعزیرات درجه هفت محسوب می‌شود، پرونده متهم به طور مستقیم در دادگاه مطرح خواهد شد.
اگر چنانچه در مورد دعوای رفع تصرف عدوانی سوال یا ابهامی برایتان پیش آمده؛ می توانید از گروه وکلای متخصص در زمینه دعوای تصرف عدوانی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
رفع تصرف در اموال منقول و غیر منقول
تفکیک دعاوی به منقول و غیرمنقول از این جهت اهمیت دارد که دعوای غیرمنقول، علی الاصول در دادگاه محل وقوع مال غیرمنقول و دعوای منقول، اصولا در محل اقامت خوانده طرح می‌شود. دعوی در صورتی منقول شمرده می‌شود که موضوع مستقیم آن مطالبه‌ی مال منقول یا اجرای تعهدات باشد مانند اشیایی که نقل آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید. همچنبن دعوی درصورتی غیرمنقول محسوب می‌گردد که موضوع مستقیم آن مال غیر منقول و یا حقوق راجع به آن باشد در این مورد باید اشاره شود که دعاوی مربوط به اجرت المثل و خسارات وارده بر املاک، غیر منقول محسوب می‌شود.
براساس قانون متصرف سابق مال غیر منقول که ملک به صورت عدوانی از تصرف وی خارج شده است، حق دارد که بدون نیاز به ارائه دلایل مالکیت، به صرف اثبات تصرف قبلی خود، تحت شرایطی از دادگاه حکم به رفع تصرف متصرف فعلی ملک را بگیرد. با توجه این مقررات، اشخاص از خارج نمودن املاک از تصرف متصرفین ممنوع می‌باشند و قانونگذار از تصرف و متصرف در برابر تصرف عدوانی حمایت می‌کند.
نکته دیگر اینکه دعوای تصرف عدوانی مربوط به تصرف در اموال غیر منقول است و در اموال منقول مصداق ندارد، مدعی حق در اینجا، برای تثبیت حقوق خود، تنها می‌تواند علیه متصرف دعوای مالکیت طرح نماید.
تفاوت غصب با تصرف عدوانی
تصرف که از آن در قانون به ید تعبیر می‌شود عبارت است از سلطه و اقتداری که شخص به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر مالی دارد. غصب مفهومی اخص از دعوای تصرف عدوانی دارد؛ زیرا اگر مالک مال خود را قهرا از تصرف متصرف غیرقانونی آن خارج کند عمل او غصب نامیده نمی‌شود. لیکن علیه همین مالک با حصول شرایط قانونی، می‌توان دعوای تصرف عدوانی طرح نمود و با احراز ارکان دعوای تصرف عدوانی، حکم بر رفع تصرف از آن داده می‌شود. بنابراین غصب که به معنای استیلاء بر مال یا حق غیر است، زمانی معنا پیدا می‌کند که غاصب بر حق یا مال غیر تسلط نماید.
تفاوت دعوای رفع تصرف با خلع ید
با توجه به توضیحات گذشته تفاوت دعوای رفع تصرف با خلع ید روشن می‌گردد. وکیل حقوقی اشاره می‌کند درواقع، در دعوای تصرف عدوانی سبق تصرف خواهان و عدوانی بودن تصرف خوانده محور رسیدگی است، اما در دعوای خلع ید دادگاه در حالتی حکم علیه خوانده دعوی صادر می‌کند که خواهان با ارائه ادله متناسب، مالکیت خود را نسبت به ملک مورد دعوی، که خوانده آن را انکار می‌کند و همچنین غاصبانه بودن تصرف خوانده اثبات نماید.
موسسه حقوقی زعفری رحقی بهترین وکیل حقوقی را در اختیار شما قرار می دهد، شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دعوای رفع تصرف عدوانی، تفاوت دعوای رفع تصرف با خلع ید و مقررات مربوط به رفع تصرف عدوانی با استفاده از شماره های موجود در سایت، مشاوره حقوقی تخصصی دریافت نمایید.
رفع تصرف بهتر است یا خلع ید ؟
اگر چنانچه مدعی تصرف یا اصطلاحا خواهان دعوا در گذشته سابقه تصرف در ملک مزبور را داشته باشد و احراز عدوانی بودن تصرف فعلی توسط خوانده می‌تواند دعوای رفع تصرف عدوانی را در دادگاه مطرح نماید چه آنکه شکست در دعوای تصرف عدوانی مانع طرح دعوای مالکیت نخواهد بود و به نوعی راه طرح مجدد دعوی و احقاق حق وجود خواهد داشت وکیل حقوقی می‌گوید اما اگر خواهان یا مدعی تصرف، مالک واقعی ملک باشد و بتواند با ارائه دلیل قانونی، مالکیت خود را نسبت به ملک مذکور اثبات کند می‌تواند از مزایای دعوای خلع ید بهره ببرد.
تفاوت دعوای رفع تصرف با تخلیه
تفاوت این دو دعوا در این است که در دعوای تخلیه خوانده می‌پذیرد که مالک نیست و خواهان دعوی مالک است و همچنین در مقابل خواهان می‌پذیرد که تصرف خوانده قانونی است و غاصبانه نمی‌باشد؛ لیکن خواهان دعوی ادعا می‌کند که ادامه تصرف خوانده بر ملک بر خلاف قانون و یا قرارداد بوده است و باید آن را تخلیه نماید مانند دعوای تخلیه علیه مستاجر اما در دعوای تصرف عدوانی سبق تصرف خواهان و عدوانی بودن تصرف خوانده در رسیدگی ملاک قرار می‌گیرد.
تفاوت دعوای خلع ید با تخلیه
وکیل حقوقی بیان می‌کند: در دعوای خلع ید دادگاه در صورتی حکم بر محکومیت خوانده دعوی صادر می‌کند که خواهان با ارائه ادله متناسب، مالکیت خود را نسبت به ملک مورد دعوا که خوانده آن را انکار می‌نماید اثبات کند اما در دعوای تخلیه عدم مالکیت خوانده بر ملک و در مقابل قانونی بودن اثبات تصرف خوانده بر آن مورد قبول طرفین دعوی می‌باشد، لیکن خواهان ادعا می‌کند که ادامه تصرف خوانده بر ملک بر خلاف قرارداد و یا قانون بوده و باید آن را تخلیه نماید.
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، دانشجوی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
