در جوامع امروزی با توجه به گسترش روز افزون مبادلات بین مردم، مشکلاتی که نقدینگی برای مردم ایجاد می کند و عرف تجارت، وجود یک سند جایگزین اسکناس احساس می شد. در نتیجه اسناد تجاری به معنای خاص که شامل برات، سفته و چک می شود در قانون تجارت مورد اشاره قرار گرفته و در مورد این اسناد از جمله شرایط شکلی، احکام و آثار این اسناد تعیین تکلیف شد، ولی به صورت مطلق جایگزین اسکناس نشد. استفاده از چک در بازار بسیار رواج پیدا کرد ولی مشکلات زیادی نیز به همراه داشت که در نتیجه قانون صدور چک تصویب شد و در سال ۱۴۰۰ اصلاحاتی در آن صورت گرفت. پس از آن چک صیادی وارد عرصه بازار شد که تا حد زیادی مشکلات موجود را رفع کرد ولی ایراداتی نیز به آن وارد است. برخی از مردم وقتی که دارنده چک صیادی می باشند و چک برگشت می خورد در سایت ها عنوان قانون چک صیادی یا قانون چک برگشتی صیادی را جستجو می کنند. در این مقاله قصد داریم به تعریف چک، قانون چک برگشتی صیادی، نوآوری های چک صیادی و موارد مرتبط با آن بپردازیم.
تعریف چک
در ماده ۳۱۰ قانون تجارت چک تعریف شده است، چک نوشته ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که نزد محال علیه دارد کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار نماید. بنابراین چک یک سندی عادی و تجاری محسوب می شود که برخلاف سفته، تعهد به پرداخت دین نیست و دستور پرداخت می باشد، وکیل حقوقی بیان می دارد قانون چک صیادی یا به تعبیر عموم مردم، قانون چک برگشتی صیادی، با وجود اینکه نوآوری هایی داشته است همچنان این تعریف در مورد چک حاکم می باشد.
انواع چک
چک در ماده ۱ قانون صدور چک انواع مختلفی دارد که با وجود چک صیادی مقررات راجع به قانون چک برگشتی صیادی، تغییری در انواع چک ایجاد نشده است. انواع چک عبارت است از:
۱. چک عادی: این چک توسط صاحب حساب عادی صادر می شود و دارنده، تضمینی جز اعتبار صادرکننده و اطمینان به او ندارد.
۲. چک تایید شده: این چک شبیه چک عادی است با این تفاوت که بانک تادیه وجه را تایید می کند.
۳. چک تضمین شده: صدور آن توسط شخصی از بانک مطالبه می شود و بانک به عهده خودش صادر می کند.
۴. چک مسافرتی: توسط بانک صادر می شود و وجه آن در هر یک از شعب بانک صادر کننده قابل پرداخت است.
با توجه به مشکلات زیادی که از صدور چک ممکن است به وجود آید و ورود چک صیادی به بازار و سخت گیری هایی که در قانون چک برگشتی صیادی شده است مشاوره با یک وکیل حقوقی جهت استفاده و رفع مشکلات ناشی از چک های صیادی ضروری به نظر می‌رسد.
قانون چک برگشتی صیادی
در قانون جدید صدور چک که مربوط به چک صیادی می شود، صادرکننده باید چک را در سامانه ثبت نماید، همچنین صادرکننده چک صیادی موظف است زمانی که چک را ثبت می کند و همچنین در زمان سررسید چک، مبلغی معادل وجه چک در حساب خود داشته باشد. بر اساس قانون چک برگشتی صیادی، همه چک ها به صورت یکپارچه صادر می شوند و نحوه صدور و پیگیری چک های صیادی پرداخت نشده نیز متفاوت شده است.
نوآوری های قانون چک صیادی
قانون جدید چک یا قانون چک صیادی که برخی از مردم در بسیاری از سایت ها در این مورد از عنوان قانون چک برگشتی صیادی استفاده می کنند از نوآوری هایی برخوردار می باشند، در قانون چک برگشتی صیادی بعد ثبت غیر قابل پرداخت بودن یا کسری مبلغ چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، این سامانه به صورت برخط مراتب را به تمام بانک ها و موسسات اعتباری اطلاع می دهد. پس از گذشت بیست و چهار ساعت همه بانک ها و موسسات اعتباری حسب مورد مکلف هستند تا زمانی که از چک رفع سوء اثر نشده است، محدودیت های زیر را نسبت به صاحب حساب و امضاء کننده چک برگشتی اعمال کنند:
۱. عدم امکان افتتاح هر گونه حساب و صدور کارت بانکی جدید.
۲. مسدود شدن وجوهی که در حساب ها و کارت های بانکی و هر مبلغ متعلق به صادر کننده که تحت هر عنوان در بانک ها و موسسات اعتباری به میزان کسری مبلغ چک دارد.
۳. عدم پرداخت هر گونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانت نامه های ارزی یا ریالی.
۴. عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی.
موسسه حقوقی زعفری با همکاری وکلای حقوقی آمادگی لازم را برای ارائه مشاوره حقوقی در مورد دعاوی حقوقی از جمله دعاوی مربوط به چک های صیادی برگشتی و نوآوری های قانون چک برگشتی صیادی دارا می باشد.
ظاهر چک های صیادی
چک های صیادی با ظاهری متفاوت پدید آمدند از جمله اینکه این چک ها به رنگ بنفش می باشند، دارای شناسه یکتای ۱۶ رقمی در سمت چپ بالای هر برگ چک دیده می شود، بارکد نیز بر روی هر برگ چک دیده می شود، درج عبارت کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد می باشد.
الزاماتی که در چک صیادی وجود دارد
در قانون چک صیادی، تمام صادرکنندگان، انتقال دهندگان و ذی نفعان چک، ملزم به رعایت موارد زیر هستند:
۱. تمام چک های جدید در سامانه صیاد، هنگام ثبت، تایید و انتقال باید ثبت شوند.
۲. دارندگان چک برگشتی رفع سوء اثر نشده، از صدور چک جدید و ثبت آن در سامانه صیاد ممنوع می باشند.
۳. چک صیاد باید در وجه شخص معین صادر شود و چک در وجه حامل ممنوع می باشد.
۴. جایگزینی پشت نویسی چک های صیادی از طریق ثبت انتقال در سامانه صیاد.
وکیل رباط کریم بیان می دارد این الزامات قانونی و سخت گیری هایی که در قانون جدید چک ایجاد شده است از بسیاری مشکلات که ممکن است برای دارند چک صیادی به وجود آید پیشگیری شده است.
نتیجه
وکیل اسلامشهر مقرر می دارد چک یک سند عادی و تجاری می باشد در مبادلات بین مردم در بازار کاربرد زیادی مورد استفاده قرار می گیرد، با توجه به مشکلاتی که از صدور چک پدید می آید، چک های صیادی وارد عرصه بازار شد، در قانون چک جدید یا همان چک صیادی که مردم تحت عناوین دیگری از جمله قانون چک برگشتی صیادی پیگیری می کنند نوآوری هایی به همراه داشته است و الزامات قانونی جدید باید رعایت شود که این موارد موجب رفع مشکلات زیادی در جامعه شده است.
نویسنده: امیر نژاد محمدی، کارشناس ارشد حقوق خصوصی، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
