کفالت در حقوق، به تعهد شخصی (کفیل) برای آوردن فردی دیگر (مکفول) نزد مقام قضایی یا اداری گفته می‌شود. این نهاد حقوقی یکی از ابزارهای تضمین حضور افراد در مراجع قانونی است. کفالت در بسیاری از موارد، جایگزینی برای بازداشت موقت به شمار می‌رود و نقش مهمی در تأمین حقوق متهم و تسهیل روند دادرسی ایفا می‌کند. بررسی مفهوم، شرایط و آثار کفالت می‌تواند به درک بهتر این نهاد کمک کند.
مؤسسه حقوقی زعفری با ایجاد شبکه‌ای از بهترین وکلای حرفه‌ای در سراسر کشور، آمادگی دارد نسبت به ارائه مشاوره حضوری، غیرحضوری، آنلاین و نیز قبول وکالت در خصوص تمامی دعاوی حقوقی و کیفری اقدام نماید.
کفالت چیست؟
کفالت در لغت به معنای ضمانت و تعهد است و در اصطلاح حقوقی، به تعهدی گفته می‌شود که طی آن فردی به نام کفیل ضمانت می‌کند شخص دیگری به نام مکفول را در زمان و مکان مشخصی حاضر کند. وکیل پاکدشت می‌گوید بر اساس ماده ۷۳۴ قانون مدنی، شخصی را که به احضار شخص ثالث متعهد شده است، کفیل و شخص ثالثی را که تعهد احضار او شده، مکفول و طرف دیگر را مکفول له می‌نامند.
به‌عنوان‌مثال علی ادعا دارد که از محمد طلبکار است و هادی در برابر علی از محمد کفالت می‌کند؛ یعنی هادی متعهد می‌شود که هر زمانی که علی بخواهد، محمد را حاضر خواهد کرد. وکیل تهران ادامه می‌دهد در این مثال هادی کفیل، محمد مکفول و علی مکفول له است.
انواع کفالت
کفالت به‌طورکلی به دو نوع کفالت مطلق و کفالت موقت تقسیم می‌شود. وکیل خوب پاکدشت بیان می‌کند در کفالت مطلق، کفیل تعهد می‌کند هر زمان که مکفول‌له (مثلاً قاضی یا طلبکار) بخواهد، مکفول را حاضر کند. در این نوع کفالت، زمان خاصی مشخص نیست و مسئولیت کفیل دائمی است. وکیل پیشوا می‌گوید اما در کفالت موقت، حضور مکفول در زمان یا مکان معینی شرط شده و تعهد کفیل محدود به همان زمان مشخص است.
شرایط کفالت
تحقق کفالت مستلزم شرایط اساسی است که رعایت آن‌ها برای اعتبار قانونی کفالت ضروری است. وکیل در پاکدشت اشاره می‌کند نخست اینکه کفالت باید با رضایت طرفین یعنی کفیل و مکفولٌ‌له انجام شود؛ هیچ‌کس را نمی‌توان مجبور به پذیرش کفالت کرد. وکیل ورامین می‌گوید دوم اینکه کفیل باید اهلیت قانونی داشته باشد، یعنی بالغ، عاقل و رشید باشد و اختیار تصمیم‌گیری داشته باشد.
از دیگر شرایط مهم، این است که مکفول باید شخص معینی باشد؛ نمی‌توان برای فرد نامشخص یا ناشناخته کفالت داد. بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران همچنین می‌گوید توانایی کفیل در احضار مکفول باید مورد قبول مقام قضایی باشد، یعنی کفیل باید از نظر جایگاه اجتماعی یا ارتباط با مکفول، توان واقعی در آوردن او داشته باشد.
در موارد کیفری، وجه‌الکفاله نیز باید مشخص شود تا در صورت عدم اجرای تعهد توسط کفیل، از او دریافت شود. بهترین وکیل پاکدشت بیان می‌کند افزون بر این، کفالت باید نزد مرجع قانونی تأیید شود و صرف توافق شفاهی یا غیررسمی، کفایت نمی‌کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از کادری متخصص در تمام زمینه‌های حقوقی، کیفری، ثبتی، ملکی و خانواده می‌تواند در تمام مراجع قضایی همراه و همیار شما باشد.
مدارک لازم برای کفالت
برای پذیرش کفالت در مراجع قضایی، کفیل باید مدارکی ارائه دهد که صلاحیت و تمکن مالی او را اثبات کند. وکیل قرچک ادامه می‌دهد این مدارک شامل شناسنامه و کارت ملی برای احراز هویت، و اسنادی مانند فیش حقوقی و پروانه کسب معتبر یا سند مالکیت اموال غیرمنقول نظیر زمین یا منزل مسکونی برای نشان‌دادن توانایی مالی هستند.
در برخی موارد ارائه سند مالکیت خودرو نیز می‌تواند مورد قبول باشد. مقام قضایی با بررسی این مدارک و در صورت لزوم، انجام تحقیقات محلی، از وضعیت مالی و اعتباری کفیل اطمینان حاصل می‌کند. وکیل گلپایگان می‌گوید پس از تأیید این موارد، قرار قبولی کفالت صادر می‌شود و کفیل موظف به اجرای تعهدات خود خواهد بود.
مدت زمان کفالت
مدت زمان کفالت بستگی به نوع کفالت و شرایطی دارد که در زمان تنظیم آن مشخص می‌شود. وکیل پیشوا بیان می‌کند اگر کفالت به‌صورت مطلق باشد، یعنی زمان مشخصی برای پایان تعهد تعیین نشده باشد، کفیل موظف است تا هر زمان که مقام قضایی یا مکفولٌ‌له بخواهد، مکفول را حاضر کند. وکیل دلیجان می‌گوید در این حالت، مسئولیت کفیل دائمی است مگر اینکه موضوع کفالت پایان یابد یا مقام قضایی قرار کفالت را لغو کند.
اما اگر کفالت به‌صورت موقت تنظیم شده باشد، کفیل تنها در بازه زمانی مشخص شده وظیفه دارد مکفول را حاضر نماید. وکیل سلفچگان می‌گوید مثلاً ممکن است دادگاه تعیین کند که مکفول فقط در جلسه دادگاه در تاریخ معینی حاضر شود. وکیل محلات ادامه می‌دهد در این صورت، با پایان‌یافتن آن تاریخ و انجام تعهد، کفالت نیز به پایان می‌رسد.
در پرونده‌های کیفری، معمولاً مدت کفالت تا زمان صدور حکم قطعی یا رفع اتهام ادامه دارد. وکیل سمنان اشاره می‌کند البته قاضی می‌تواند در صورت نیاز، کفالت را لغو یا تمدید کند. وکیل پاکدشت می‌گوید به‌طورکلی، پایان مدت کفالت زمانی است که نیاز قانونی به حضور مکفول از بین برود.
ابطال کفالت
ابطال کفالت به معنای پایان‌یافتن اعتبار قانونی تعهدی است که کفیل نسبت به حضور مکفول بر عهده گرفته است. وکیل قم بیان می‌کند این ابطال می‌تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد. وکیل شریف‌آباد ادامه می‌دهد یکی از مهم‌ترین دلایل، فوت کفیل یا مکفول است که به طور طبیعی باعث ازبین‌رفتن امکان اجرای تعهد می‌شود. وکیل خمین همچنین می‌گوید اگر کفیل به هر دلیلی دیگر نتواند مکفول را حاضر کند (مثلاً مکفول فراری شود یا دسترسی به او ممکن نباشد)، دادگاه می‌تواند کفالت را باطل اعلام کرده و از کفیل بخواهد وجه‌الکفاله را پرداخت کند.
در مواردی که مکفول در موعد مقرر به تعهدات خود عمل کند و مثلاً در جلسات دادگاه حاضر شود، کفالت نیز به پایان می‌رسد و نیازی به ادامه آن نیست. وکیل گرمسار می‌گوید علاوه بر این، درخواست کتبی مکفولٌ‌له یا تصمیم قاضی هم می‌تواند منجر به ابطال یا پایان کفالت شود. ابطال کفالت باید به‌صورت رسمی و توسط مرجع قضایی تأیید و ثبت شود تا جنبه قانونی پیدا کند.
تفاوت کفالت و ضمانت
کفالت و ضمانت دو نهاد حقوقی هستند که اگرچه شباهت‌هایی دارند، اما از نظر ماهیت تفاوت‌های مهمی دارند. وکیل اسلامشهر اشاره می‌کند در کفالت، تعهد بر حضور فیزیکی شخص مکفول نزد مقام قضایی یا طلبکار است؛ یعنی کفیل موظف است مکفول را در زمان لازم حاضر کند. وکیل شهریار می‌گوید اما در ضمانت، شخصی به نام ضامن تعهد می‌کند که اگر بدهکار اصلی نتواند بدهی خود را پرداخت کند، خود او دین را پرداخت کند.
به‌عبارت‌دیگر کفالت تضمین حضور شخص است درحالی‌که ضمانت تضمین پرداخت بدهی است و در روابط مالی و اقتصادی کاربرد دارد. وکیل ملکی پاکدشت می‌گوید بنابراین هرچند در هر دو، شخص ثالث وارد تعهد می‌شود، نوع مسئولیت و تعهد آن‌ها کاملاً متفاوت است.
با مشورت‌گرفتن از وکلای مجرب مؤسسه حقوقی زعفری با خیال آسوده به مراجع قضایی بروید. با ما تماس بگیرید: ۰۲۱۳۶۰۳۴۰۳۱
کفالت در امور کیفری
در امور کیفری، کفالت یکی از انواع قرارهای تأمین کیفری است که توسط مقام قضایی برای تضمین حضور متهم در مراحل دادرسی صادر می‌شود. وکیل شهرقدس بیان می‌کند در این نوع کفالت، شخصی به‌عنوان کفیل تعهد می‌دهد که هر زمان مقام قضایی درخواست کند، متهم (مکفول) را نزد وی حاضر نماید. وکیل ملارد می‌گوید این قرار به‌جای بازداشت موقت صادر می‌شود تا ضمن حفظ حقوق متهم، حضور او در دادگاه تضمین شود.
کفیل باید صلاحیت قانونی، اعتبار اجتماعی و تمکن مالی داشته باشد تا در صورت عدم حضور متهم، بتوان از او وجه‌الکفاله مطالبه کرد. وکیل شهرری اشاره می‌کند مبلغ وجه‌الکفاله توسط مقام قضایی تعیین می‌شود و ضمانتی برای اجرای تعهد کفیل است. وکیل رباط‌کریم می‌گوید اگر متهم در موعد مقرر حاضر نشود، کفیل باید مبلغ تعیین شده را بپردازد یا طبق قانون با توقیف اموالش مواجه می‌شود.
وکیل کفالت
وکیل کفالت فردی است که تخصص لازم در امور قرارهای تأمین کیفری، به‌ویژه کفالت زندانی را دارد. وکیل فیروزکوه بیان می‌کند در واقع وکیل کفالت با آشنایی کامل با قوانین و رویه‌های قضایی، می‌تواند بهترین راهکار حقوقی را برای آزادی موقت متهم ارائه دهد. وکیل دماوند ادامه می‌دهد مؤسسه حقوقی زعفری با بهره‌مندی از وکلای متخصص در امور کفالت، همراه مطمئن شما در حل دعاوی حقوقی، کیفری و کفالت زندانی خواهد بود.
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، کارشناس حقوق
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می‌تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه‌ای از وکلای حرفه‌ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
