از جمله اختیاراتی که به موجب قانون و شرع به افراد داده شده تا بتوانند در خصوص امور بعد از فوتشان تعیین تکلیف نمایند، نوشتن وصیت طی سندی به نام وصیت نامه است. در مقاله حاضر قصد داریم تا با بیان تعریف مختصری از وصیت نامه به معرفی انواع وصیت نامه و مقررات مربوط به آن بپردازیم.
وصیت نامه چیست ؟
وصیت در لغت به معنای توصیه و سفارش کردن است و در اصطلاح حقوقی به تعیین تکلیف شخص نسبت به اموال و امور بعد از وفاتش گفته می‌شود. وکیل حقوقی می‌گوید براساس ماده ۸۲۵ و ۸۲۶ قانون مدنی وصیت می‌تواند به دو گونه وصیت تملیکی و وصیت عهدی باشد. وصیت تملیکی یعنی شخصی وصیت کند که بعد از فوتش، فلان مال یا اموالش به فلان شخص یا اشخاص برسد. وکیل پاکدشت بیان می‌کند شخص وصیت کننده را (موصی) و شخصی را که به نفع او وصیت شده (موصی له) و مالی را که مورد وصیت واقع شده (موصی به) می‌گویند. وکیل ملکی خاورشهر ادامه می‌دهد وصیت عهدی نیز یعنی شخصی برای بعد از فوت خود، وصیت کند و تعهداتی را مبنی بر سرپرستی فرزند صغیرش یا اداره امور و اموالش یا انجام وصایای مالی‌اش بر عهده اشخاص گذارد. شخص وصیت کننده را (موصی) و شخصی را که به واسطه این وصیت متعهد شده (وصی) می‌گویند. وکیل دماوند اشاره می‌کند شخص می‌تواند وصیت خود را مطابق مقررات در سندی به نام وصیت نامه به سه گونه دستنویس، رسمی و سری تنظیم نماید. وکیل پیشوا همچنین می‌گوید براساس ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی برای آنکه وصیت نامه پس از فوت شخص در مراجع رسمی معتبر قلمداد شود، بایستی طبق تشریفات قانونی و شرعی تنظیم شود.
اگر چنانچه در خصوص وصیت نامه و مقررات مربوط به آن سوال یا ابهامی دارید می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید. در ادامه مطلب به توضیح هر یک از انواع وصیت نامه و شرایط تنظیم و اعتبار آن می‌پردازیم.
انواع وصیت نامه
همانطور که گفته شد افراد برای تعیین و تکلیف اموال و امور پس از فوت خود مبادرت به تنظیم وصیت نامه می‌نمایند. وکیل مهاجرت شهریار بیان می‌کند در قانون امور حسبی برای تنظیم وصیت نامه سه روش خودنوشت، سری و رسمی پیش‌بینی شده است. وکیل ورامین ادامه می‌دهد بدین ترتیب در قانون مزبور تنظیم وصیت نامه به صورت شفاهی پذیرفته نشده است و به موجب ماده ۲۹۱ قانون امور حسبی اگر وصیت نامه‌ای بدون تشریفات مقرر در قانون و خارج از اشکال مندرج در قانون منعقد شده باشد، در مراجع رسمی پذیرفته نخواهد بود، مگر آنکه وراث به صحت وصیت اقرار نمایند.
وصیت نامه خودنوشت
وصیت نامه خودنوشت یا همان دستنویس به وصیت نامه‌ای گفته می‌شود که به خط وصیت کننده (موصی) نوشته شده باشد و در آن نسبت به اموال و برخی امور پس از فوت خود تعیین تکلیف می‌کند. وکیل در رودهن تصریح می‌کند برای آنکه وصیت نامه خودنوشت در مراجع رسمی واجد اعتبار لازم باشد رعایت مقررات ذیل ضروری می‌باشد.
۱_ تمام وصیت به خط وصیت کننده نوشته شده باشد
۲_ تاریخ تنظیم وصیت نامه که شامل روز، ماه و سال می‌باشد به خط وصیت کننده موجود باشد.
۳_ وصیت کننده آن را امضاء کرده باشد (بدیهی است نمیتوان مهر یا اثر انگشت را جایگزین امضاء نمود)
۴_ وصیت نامه خودنوشت سند عادی محسوب می‌شود.
وصیت نامه رسمی
از دیگر انواع وصیت نامه ، وصیت نامه رسمی است که از آن به وصیت نامه محضری نیز یاد می‌شود. بهترین وکیل بومهن می‌گوید وصیت نامه رسمی مانند سایر اسناد رسمی با حضور فرد در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌گردد که از اعتبار قانونی بالایی برخوردار است. وکیل خوب پاکدشت همچنین اشاره می‌کند برای اشخاص بی‌‌سواد که امکان تنظیم وصیت نامه خودنوشت یا سری را ندارند، می‌تواند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی مبادرت به تنظیم وصیت نامه رسمی نماید. وکیل ملکی فیروزکوه می‌گوید نکته دیگر اینکه با ثبت رسمی وصیت نامه می‌توان از اثبات اصالت وصیت نامه رسمی در محاکم جلوگیری نمود. تغییر در مفاد وصیت نامه، مخدوش یا گم شدن آن از جمله دلایل روی آوردن افراد به وصیت نامه رسمی می‌باشد، چراکه همواره یک نسخه از وصیت نامه در دفتر اسناد رسمی موجود است و امکان تغییر در مفاد آن وجود نخواهد داشت. وکیل طلاق پاکدشت می‌گوید برای مشورت با وکیل حقوقی متخصص در زمینه نحوه تنظیم وصیت نامه رسمی از طریق شماره های موجود در سایت موسسه حقوقی زعفری رحقی با ما در تماس باشید.
وصیت نامه سری
یکی دیگر از انواع وصیت نامه ، وصیت نامه سری است که در حقیقت ترکیبی از وصیت نامه خودنوشت و رسمی می‌باشد. وکیل حقوقی شریف آباد می‌گوید زیرا از یک سو در نزد مامورین رسمی تنظیم نشده است اما باید به ترتیبی که برای امانت اسناد در قانون ثبت اسناد مقرر گردیده در اداره ثبت به امانت گذاشته شود. وکیل کیفری ورامین بیان می‌کند نکته دیگر اینکه ضرورتی ندارد که وصیت نامه سری به خط وصیت کننده باشد یا تاریخ داشته باشد بلکه کافی است که به امضای او برسد، مگر اینکه وصیت کننده قدرت تکلم و حرف زدن نداشته باشد که در این صورت باید تمام وصیت نامه را به خط خود نوشته و امضاء نماید. وکیل شهریار همچنین ادامه می‌دهد سند ثبت امانتِ وصیت نامه سری ، سند رسمی محسوب می‌شود لیکن خود وصیت نامه سند عادی است. وکیل در پیشوا می‌گوید برای تنظیم وصیت نامه سری توصیه می‌شود تا از خدمات تخصصی در امر مشاوره حقوقی و وکالت توسط حاذقترین وکیل حقوقی در یک موسسه حقوقی معتبر بهره‌مند شوید.
مشاوره حقوقی وصیت نامه
پیش تر گفته شد که وصیت نامه سندی است که به موجب آن وصیت کننده یا موصی نسبت به دارایی و امور بعد از فوت خود تعیین تکلیف می‌کند. وکیل حقوقی بومهن بیان می‌کند تنظیم وصیت نامه موجد آثار مثبت فراوانی است از جمله جلوگیری اختلاف وراث در آتیه، اثبات مفاد مورد وصیت در مراجع رسمی و.. وکیل خوب پاکدشت همچنین می‌گوید موضوع محروم کردن وارث از ارث یا وصیت زاید بر ثلث وجاهت قانونی ندارد، چراکه طبق ماده ۸۳۷ قانون مدنی اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست و ماده ۸۴۳ قانون مدنی نیز اشاره می‌کند وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست مگر به اجازه وراث و اگر برخی از ورثه اجازه دهند فقط نسبت به سهم او صحیح است. وکیل در دماوند اشاره می‌کند از آنجایی که مقررات مربوط به تنظیم وصیت نامه قانونی از پیچیدگی خاصی برخوردار است، مراجعه به وکیل حقوقی و اخذ مشاوره حقوقی تخصصی از جمله اموری است که در هنگام تنظیم وصیت نامه ضروری به نظر می‌رسد.
وکالت در وصیت نامه
افراد می‌توانند برای تنظیم وصیت نامه قانونی با یک وکیل حقوقی متخصص مشورت نموده و توسط آنان وصیت نامه مزبور را تنظیم نمایند تا از مشکلاتی که ممکن است در اصالت سند وصیت نامه به وجود آید جلوگیری به عمل آورند. وکیل حقوقی پاکدشت بیان می‌کند در نتیجه اگر قصد تنظیم وصیت نامه رسمی در دفاتر اسناد رسمی یا اطلاع از مقررات مربوط به آن را دارید حتما از یک وکیل حقوقی در یک موسسه حقوقی معتبر کمک بگیرید.
متن وصیت نامه قانونی
بخش اول: مشخصات فردی
این جانب ………. فرزند ………. متولد : …..….. به شماره شناسنامه : …..…. در تاریخ ……….. با اعتراف به یگانگی پروردگار و رسالت خاتم پیامبران و امامت دوازده معصوم ،
در کمال صحت ، سلامت و اختیار به موارد ذیل و صیت می کنم ، وصیت نامه های دیگر، قبل از این تاریخ از درجه اعتبار ساقط می‌باشد.
این وصیت نامه در پنج بخش تنظیم شده است:
بخش اول : تعیین وصی ، ناظر و قیم برای اطفال صغیر
۱ – وصی خود قرار دادم جناب ………..ساکن ………. به شماره تلفن : …………
۲ – ناظر بر انجام وصیت جناب ……..… ساکن ……… به شماره تلفن : …………
۳ – سرپرست و قیم فرزندان صغیرم جناب …..….. ساکن …..….. به شماره تلفن : ………
بخش دوم: بدهکاری ها
بدهی های اینجانب به شرح زیر می باشد :
۱ – تمام مهریه همسرم خانم ………… که مبلغ …….. می‌باشد
۲ – خمس در آمد های اینجانب از سال خمسی گذشته تا تاریخ فوت
( سال خمسی اینجانب در تاریخ ………. می باشد )
۳ – مبلغ …………… خمس از سال های گذشته
۴ – مبلغ ………..…… زکات از سال های گذشته
۵ – حج واجب یعنی حج تمتع به عهده من می باشد (نمی‌باشد)
۶ – رد مظالم به مبلغ …………..
۷ – به افراد ذیل این مبالغ را بدهکارم
الف : آقای/ خانم ………… مبلغ …………
ب : آقای/ خانم …….…… مبلغ …………
۸ – اماناتی که دیگران نزد من دارند و باید به صاحبان آن تحویل گردد:
الف : …………………
ب : …………………..
بخش سوم: وصیت به ثلث (یک سوم اموال)
یک سوم از اموالم در این امور هزینه شود
۱ – …………… سال نماز و …………… سال روزه
۲ – مبلغ …………… بابت رد مظالم احتیاطی من پرداخت گردد
۳ – این کفارات به عهده اینجانب می‌باشد که هزینه آن از محل ثلث اموالم پرداخت گردد:
الف : ……………….
ب : ….……………..
۴ – هزینه غسل، کفن، دفن و مراسم اول، سوم، هفتم و چهلم و سایر مراسم و هزینه های مورد نیاز مجالس
۵ – باقیمانده از ثلث اموالم برای …………… هزینه شود
بخش چهارم: مطالبات
۱ – از افراد زیر این مبالغ را طلب دارم
الف : آقای/ خانم ………… مبلغ ……………
ب : آقای/ خانم …..……… مبلغ ……………
۲ – فهرست امانت‌هایی که نزد دیگران دارم و چگونگی دریافت آن به شرح زیر است :
الف: ………….……..
ب: ……………………..
بخش پنجم: فهرست اموال
فهرست اموال منقول و غیر منقول اینجانب ( شامل مواردی مثل منزل مسکونی، وسیله نقلیه، موجودی حسابهای بانکی، زمینهای زراعتی و باغات، مغازه و دفتر کار و ……. ) به شرح پیوست می باشد .
این وصیت نامه در پنج بخش به گواهی این آقایان رسید.
۱ – ……………….
۲ – ……………….
۳ – ……………….
و در دفتر خانه اسناد رسمی به شماره …………. ثبت گردید.
در پایان یادآور می شوم اینجانب مقلد حضرت آیت الله …………. می‌باشم و تمایل دارم که درصورتی که مقدور بوده و موجب زحمت وارثان نگردد در ……..…. مدفون شوم.
نام و امضاء وصیت کننده (موصی):
نام و امضاء وصی:
نام و امضاء ناظر:
نام و امضاء شهود:
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، دانشجوی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
