در حال حاضر چک یکی از مهمترین اسناد تجاری می باشد که در روابط بین افراد جامعه بسیار مورد استفاده قرار می گیرد و برای آن مقررات خاصی وضع شده است . یکی از مهمترین آن ها قوانین مربوط به نقل و انتقال چک می باشد، هرچند که مطابق قانون صدور چک مصوب 1397 نقل انتقال چک باید در سامانه صیاد ثبت شود اما هنوز چک های قدیمی در جامعه موجود می باشد که انتقال آن با امضا پشت چک انجام می شود که در اصلاح به آن ظهرنویسی گفته می شود . امضاهایی که در پشت این سند تجاری انجام می‌شود می تواند مسئولیت هایی را برای صاحبان آن به همراه داشته باشد. در این مقاله قصد داریم انواع امضاهای پشت چک، تفاوت آن ها، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و مهلت شکایت از امضا کننده پشت چک را مورد بررسی قرار دهیم.
وکیل تهران شرح می‌دهد زمانی که شخصی غیر از صادرکننده، پشت چک را امضا می‌کند باید مشخص کند که به چه منظور این کار را انجام داده است. امضا پشت چک می تواند به دلایل مختلفی انجام گیرد که شناخت هر یک از آن ها کمک بهتری به ما در نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک می‌کند.
1- امضا چک جهت وکالت در وصول
مثل اینکه شخصی دارنده سند تجاری است و برای وصول آن توسط شخص دیگر پشت آن را امضا و به بانک مربوطه ارائه می دهد.
2- امضا به منظور انتقال چک
به این صورت که شخصی دارنده چک نیست و پشت آن را فقط برای انتقال چک به شخص دیگر امضا می‌کند . اگرشخصی چکی را بدون ظهرنویسی به شخص دیگری متنقل کند این چک منتقل نشده و همچنان شخص قبلی دارنده و ذی نفع چک است و اگر کسی مدعی خلاف این موضوع باشد باید به دادگاه مراجه کرده و این ادعا را ثابت نماید .
3- امضا جهت ضمانت
در این حالت برای اعتبار بیشتر چک نزد دارنده ی آن شخص ثالثی به عنوان ضامن پشت چک را امضا می نماید که ممکن است از صادرکننده ضمانت کند یا از ظهرنویس( پشت نویس قبلی )
مسئولیت، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و آثار ناشی از امضا ی پشت چک در همه موارد فوق متفاوت است .
نکته : لازم به ذکر است حسب رویه جاری در محاکم کشور امضای معمول مندرج در پشت چک محمول بر ضمانت می باشد مگر آنکه بنابر تصریح امضا کننده یا دلائل و قرائن محکم و غیر قابل انکار ظهرنویسی من باب انتقال شناسایی گردد. لذا چنانچه هنگام ظهرنویسی چک قصد ضمانت از صادر کننده یا سایر ظهرنویسان آن را ندارید به قصد انتقال خود صریحا اشاره کنید .
وکیل قم تذکر می‌دهد هرچه تعداد افراد امضاکنندگان پشت چک بیشتر باشد ارزش و اعتبار چک بیشتر خواهد بود چون به تعداد امضاها در پرداخت وجه چک مسئول وجود خواهد داشت و بدیهی است که نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک آسانتر خواهد بود .
در رابطه با دعاوی مربوط به چک، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و سایر دعاوی حقوقی خود می توانید با موسسه حقوقی زعفری تماس حاصل فرمایید و از مشاوره وکلای حقوقی آن بهره مند گردید.
تفاوت ظهرنویس با ضامن
آیا ضامن نیز مانند ظهرنویس در قبال سایر ظهرنویسان و صادر کننده چک مسئولیت تضامنی دارد ؟
وکیل اسلامشهر شرح می دهد که طبق قانون ظهرنویس و ضامن چک دو شخص مستقل و جدا از هم می باشند. ظهرنویس شخصی است که چک در وجه او صادر شده و یا به او انتقال یافته و او با ظهرنویس آن را به دیگری انتقال داده است که در صورت تحقق شرایط مذکور در قانون تجارت چنین شخصی همراه با صادرکننده و سایر ظهرنویسان در مورد دارنده مسئولیت تضامنی دارد اما ضامن شخص ثالثی است که که پرداخت وجه چک را ضمانت کرده است. ضامن مسئولیت تضامنی با صادرکننده و ظهرنویس ندارد بلکه فقط با کسی که از او ضمانت کرده است مسئولیت تضامنی دارد .
وکیل شهرری اضافه می کند طبق قانون جدید صدور چک، چک ها نباید در وجه حامل صادر شوند و همچنین انتقال آن ها با امضا پشت چک ممکن نیست و شخص دارنده چک می تواند در صورت لزوم چک را به نام افراد دیگر صرفا مطابق قانون و از طریق ثبت در سامانه صیاد منتقل کند در غیر این صورت چک از مزایای قانون چک برخوردار نمی شود و نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک مطابق این قانون نمی باشد .
در رابطه با دعاوی مربوط به چک، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و سایر دعاوی حقوقی خود می توانید با موسسه حقوقی زعفری تماس حاصل فرمایید و از مشاوره وکلای حقوقی آن بهره مند گردید .
نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک به عنوان انتقال دهنده
وکیل لواسان توضیح می دهد که به سه روش می توان وجه چک را از صادرکننده اصلی مطالبه نمود: صدور اجراییه از اجرای ثبت و دادگاه، دعوای کیفری و مطالبه وجه از دادگاه اما نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک متفاوت از صادر کننده اصلی می باشد و تنها راه آن مطالبه وجه از دادگاه است. بدین صورت که دارنده چک یا وکیل آن دادخواستی را مبنی بر مطالبه وجه چک به طرفیت ظهرنویس (امضا کننده پشت چک) مطرح می‌کند و از دادگاه تقاضا می‌کند که وی را به چرداخت وجه چک محکوم نماید . همچنین قابل توجه می باشد که اگر جعلی بودن امضا متن چک اثبات شود ظهرنویسی باطل نبوده و ظهرنویس محکوم به پرداخت وجه چک و خسارت تاخیر تادیه می گردد .
در نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک باید مطابق مقررات موجود عمل نمود و چنانچه امضا کننده پشت چک در دادگاه محکوم شد اما وجه چک را پرداخت نکرد می توان از شعبه اجرای احکام واحد قضایی مربوط در خواست شناسایی اموال نمود و نسبت به توقیف اموال وی به میزان وجه چک اقدام نمود .
در رابطه با دعاوی مربوط به چک، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و سایر دعاوی حقوقی خود می توانید با موسسه حقوقی زعفری تماس حاصل فرمایید و از مشاوره وکلای حقوقی آن بهره مند گردید . با مشورت گرفتن از وکلای مجرب مؤسسه حقوقی زعفری با خیال آسوده به مراجع قضایی بروید.
نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک به عنوان ضمانت
قانون صدور چک در خصوص ضامنین مقرراتی را ذکر ننموده است بلکه اجازه داده است با رجوع به قانون تجارت این مسئله حل شود. در این خصوص بند آخر ماده 249 قانون تجارت مقرر کرده است: مسئولیت ضامن چک بستگی به مسئولیت کسی دارد که ضامن از او ضمانت کرده است (صادرکننده یا یکی از انتقال دهندگان یا همگی آنان). بنابراین هنگام شکایت از ضامن چک باید به این نکته توجه کنیم که آیا امکان شکایت از شخصی که از او ضمانت شده است وجود دارد یا خیر ؟ اگر پاسخ مثبت بود می توانیم علیه ضامن نیز شکایت کنیم زیرا طبق قانون ضامن با کسی که از وی ضمانت کرده است مسئولیت تضامنی دارد .
نکته : دارنده چک می تواند مستقیما علیه ضامن، یا علیه ضامن و صادرکننده طرح دعوا کند بنابراین به این نکته توجه داشته باشید که اگر چک را تحت عنوان ضمانت امضا می‌کنید امکان اینکه فقط علیه شما اقامه دعوا شود وجود دارد .
در مبحث نحوه شکایت از امضا کننده چک آیا امکان شکایت کیفری از ضامن چک وجود دارد یا خیر؟
در پاسخ باید گفت که نمی توان از ضامن شکایت کیفری نمود و دارنده فقط می تواند علیه صادرکننده شکایت کیفری را مطرح نماید .
مهلت شکایت از امضاکنندگان چک
وکیل پاکدشت بیان می ند در نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک باید به مواعد قانونی توجه نمود چون در غیر این صورت دعوای ما رد خواهد شد. مسئولیت ظهرنویس طبق ماده 315 قانون تجارت ظرف 15 روز از تاریخ مندرج در متن چک می باشد . به عبارتی دیگر دارنده چک مکلف است ظرف 15 روز از تاریخ صدور، وجه آن را مطالبه کند و اگر از نقطه ای به نقطه دیگری در ایران صادر شده باشد مهلت 15 روزه تبدیل به 45 روز می شود . اگر دارنده این مواعد را رعایت نکند دعوای او علیه ظهرنویس ( انتقال دهنده ) مسموع نمی باشد .
در رابطه با دعاوی مربوط به چک، نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک و سایر دعاوی حقوقی خود می توانید با موسسه حقوقی زعفری تماس حاصل فرمایید و از مشاوره وکلای حقوقی آن بهره مند گردید .
همانطور که در این مقاله مطالعه نمودید نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک دارای مقررات و نکات پر اهمیتی است که اگر به درستی از آن آگاه باشید می توانید وجه چک را به راحتی وصول نمایید بنابراین مشورت با وکلای کاردان و متخصص در نحوه شکایت از امضا کننده پشت چک می تواند کمک قابل توجهی به شما کند .
نویسنده: زهرا منظمی فر، کارشناس حقوق، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
