نحوه تقسیم ارث به زبان ساده

طبق قانون مدنی ایران، ارث یکی از اسباب مالکیت اشخاص نسبت به اموال است. یعنی اشخاص از طریق ارث ممکن است مالک اموالی شوند و در آنها تصرف کنند. با توجه به اینکه در اکثریت موارد هر شخصی که فوت می‌کند اموالی دارد و در مقابل نیز وارث یا وراثی دارد، ارث یکی از شایع ترین روش های انتقال مالکیت می باشد و چه بسا ممکن است بعد از عقد بیع (خرید و فروش) بیشترین علت مالکیت اشخاص باشد. به همین علت می باشد که موضوع ارث و نحوه تقسیم ارث برای اکثریت افراد جامعه اهمیت داشته و در طی زندگی خود یک دفعه یا بیشتر با این موضوع برخورد خواهند داشت. در مقاله حاضر با توجه به شرع اسلام و قوانین نحوه تقسیم ارث به زبان ساده آشنا خواهید شد و تقریباً اطلاعات کامل و مناسبی در این زمینه بدست خواهید آورد.

تعریف ارث

برای اینکه با نحوه تقسیم ارث به زبان ساده آشنا شویم ابتدا باید تعریف ارث را بدانیم. بعد از فوت یک نفر از ایشان دارائی به جا می ماند که این دارائی شامل کلیه اموال منقول، وجوه نقد، املاک، طلاجات، دیون و طلب‌های متوفی است. قاعدتاً این اموال نمی توانند بلامالک بمانند و بایستی تعیین تکلیف شوند. همچنین منطقی نیست که با بلاصاحب شناختن آن اموال، شرایط چپاول اموال را برای دیگران فراهم کرد. به صورت عام به دارائی بجا مانده از متوفی و فرض انتقال مالکیت قهری به وارث یا وارثین، ارث گفته می‌شود و به صورت خاص به آن دارائی ارث گفته می‌شود.

برای آشنایی با نحوه تقسیم ارث به زبان ساده تا پایان این مقاله همراه ما باشید.

تعریف ماترک (ترکه)

ارث به مجموع دارائی های مثبت و منفی متوفی گفته می‌شود. بعد از محاسبه دیون متوفی و تسویه آنها، و پرداخت مخارج لازمه کفن و دفن، ممکن است یکسری اموال و وجوه (دارائی مثبت) از متوفی باقی بماند که ماترک (آنچه بجا مانده) یا ترکه گفته می‌شود.

تصورات اشتباه مردم راجع به ارث

وکیل شهرری بیان می‌کند: ارث با فوت یک فرد ایجاد می‌شود و تا زمانی که شخصی فوت نکرده است هیچ گونه ارثی وجود ندارد و در واقع اموال اشخاص تا قبل از فوت آنها در اختیار و تصرف آنها قرار دارد و هر گونه دخل و تصرفی می توانند در اموال و دارائی خود داشته باشند. اما بین مردم عادی رواج دارد که نسبت به اموال اشخاص مُسن قبل از اینکه فوت کنند تحت عنوان ارث تصمیم‌گیری کنند و جهت تقسیم آن اقدام می‌کنند. در صورتیکه یک فرد در زمان حیات خویش و بدون توجه به نحوه تقسیم ارث و سهم وراث می‌تواند تمام دارائی یا هر میزان از آن را به یکی از ورثه، یا تمام آنها به هرنسبتی که خود صلاح بداند ویا به یک شخص غریبه هبه و یا صلح کند. همچنین ممکن است که از طریق وقف مالکیت اموالش را از خویش سلب کند. لذا موضوع ارث اساساً با فوت یک فرد آغاز می‌شود.

وکیل رباط کریم در خصوص نحوه تقسیم ارث به زبان ساده اشاره می‌کند که علی رغم تصور عموم، ولد الزنا از ارث محروم بوده و از پدر و مادر خویش و اقوام آنها ارث نمی برد مگر اینکه با وجود اثبات حرمت رابطه منجر به تولد طفل از طرف یکی از آنها، نسبت به یکی از ابوین شبهه یا اکراه وجود داشته باشد که در این صورت فقط از همان طرف ارث خواهد داشت.

همچنین قاتل در قتل عمدی از مورث مقتول ارث نخواهد برد مگر اینکه قتل به حکم قانون باشد.

وکیل اسلامشهر در مورد نحوه تقسیم ارث به زبان ساده  اضافه کرد: در یکسری از فیلم‌های منتشر شده در صدا و سیمای کشور، یک تصور اشتباه وجود دارد و آن این است که یک شخص، یکی از فرزندان خویش را به علت یک اشتباهی از ارث محروم می‌کند که در واقع این موضوع صحت حقوقی ندارد و هیچ شخصی نمی‌تواند وارث یا وارثین خویش را از ارث محروم کند، چرا که اساساً موضوع ارث با فوت آغاز می‌شود و در مورد چیزی که هنوز آغاز نشده است امکان تصرف وجود ندارد. اما ممکن است شخصی از طریق هبه و یا صلح و یا وقف کلیه اموال خویش در زمان حیاتش، وارثین خود را بدین نحو که دیگر ماترکی وجود نخواهد داشت عملاً از ارث محروم کند.

برای آشنایی بیشتر با نحوه تقسیم ارث به زبان ساده این مقاله را تا پایان مطالعه کنید.

رابطه ارث بری به زبان ساده

وکیل شهریار در مورد نحوه تقسیم ارث به زبان ساده گفت: در واقع اشخاص بر حسب نسب و یا سبب از متوفی ارث می برند. نسب که بر اساس طبقات به سه طبقه و سبب هم از طریق عقد نکاح دائم از موجبات ارث هستند. بدین نحو که زوج از زوجه و زوجه از زوج در تمام موارد سهم ثانونی خویش را دارند و سایر اشخاص به ترتیب طبقات ارث سهم الارث می برند و با وجود طبقه و درجه نزدیکتر، نوبت به گروه بعد نخواهد رسید و هر کسی که سببی به متوفی نزدیکتر باشد دورترها را از ارث محروم می‌کند.

فرض فرزندان

طبق شرع اسلام، فرض اولاد ذکور دوبرابر اولاد اناث است. یعنی پسر یا پسران در ارث، دو برابر دختر یا دختران سهم دارند.

فرض زوجین

طبق شرع اسلام و قانون مدنی، فرض زوج (شوهر) با وجود اولاد از زوجه متوفی خویش یک چهارم و در صورتی که اولاد نداشته باشد، یک دوم خواهد برد. اگر به غیر از زوج، وارث دیگری نباشد مابقی ماترک به رد به ایشان خواهد رسید.

همچنین فرض زوجه (زن) از زوج متوفی خویش با وجود اولاد، یک هشتم و در صورتی که اولاد نداشته باشد یک چهارم است. اگر به غیر از زوجه وارث دیگری نباشد مابقی ماترکه به حاکم شرع خواهد رسید.

نحوه تقسیم ارث به زبان ساده

همانطور که متوجه شدید، یک سری فرض وجود دارد که در مرحله اول و مطابق طبقات ارث، هر وارثی به میزان فرض خود ارث خواهد برد. و مابقی ارث به رد برای دیگران یا صاحبان فرض به رد خواهد رسید.

تحریر ترکه به زبان ساده در نحوه تقسیم ارث به زبان ساده

وکیل پاکدشت می‌گوید بعد از فوت یک شخص، ممکن است که تمام اموال و دارائی ایشان مشخص نباشد. لذا دادخواستی تحت عنوان تحریر ترکه در شورای حل اختلاف محل فوت متوفی طرح می‌شود که با توجه به استعلامات قضایی و نظریات کارشناسی اموال متوفی شناسایی و لیست می‌شوند که به این اقدام‌، تحریر ترکه گفته می‌شود.

تقسیم ترکه به زبان ساده در نحوه تقسیم ارث به زبان ساده

زمانی که اموال متوفی مشخص است ویا بعد از انجام تحریر ترکه، دادخواستی بخواسته تقسیم ترکه یا فروش ماترک در صورت غیر قابل تقسیم بودن ترکه و تقسیم وجه ناشی از فروش ماترک به طرفیت تمام وراث در دادگاه عمومی حقوقی طرح می‌شود. در این رسیدگی طبق فروض قانونی و سایر مقررات بحث ارث،  ماترک فی مابین وراث تقسیم خواهد شد و در صورتی که امکان تقسیم وجود نداشته باشد اموال و املاک از طریق مزایده فروخته میشوند و وجه حاصله پس از کسر هزینه های قانونی فی مابین وراث به نسبت سهم الارث تقسیم خواهد شد.

برای آشنایی بیشتر با نحوه تقسیم ارث به زبان ساده می‌توانید با وکیل حقوقی از موسسه حقوقی زعفری مشورت کنید/

شرایط وصیت در اموال بعد از فوت

یکی از نکاتی که در نحوه تقسیم ارث به زبان ساده باید به آن توجه کرد اینکه اشخاص می توانند تا یک سوم دارائی خویش را به نفع یکی یا چند نفر از وراث ویا اشخاص دیگر وصیت کنند و بیشتر از آن نافذ نیست. یعنی اینکه نه باطل است و نه به صورت کامل صحیح هست، اما زمانی اثر حقوقی می‌تواند داشته باشد که وراث آن وصیت بیشتر از یک سوم را تایید کنند و اگر همه وراث تایید نکنند نسبت به سهم آنهایی که تایید کرده اند صحیح بوده و انجام می‌شود ولی نسبت به سایرین رد خواهد شد و اثر حقوقی ندارد. لذا اشخاص سعی کنند بیشتر از یک سوم ارزش دارائی خود وصیت نکنند و از طریق راهکارهای حقوقی دیگر به مقصود خود برسند.

_{نویسنده: داود پورنعمت ، کارشناس ارشد حقوق، وکیل پایه یک دادگستری}

قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.

مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.

‌