از جمله حقوق مالی زوجه در نظام حقوقی ایران، جهیزیه می‌باشد که فارغ از تفاوت های فرهنگی و عرفی مربوطه در مناطق مختلف، چگونگی تهیه و تخصیص آن به زندگی مشترک، از نظر حقوقی وضعیت خاصی برای مطالبه و استرداد جهیزیه تعیین شده است که در ادامه این مقاله تحت عنوان قانون جهزیه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
جهیزیه چیست ؟
جهیزیه در اصطلاح حقوقی عبارت است از مجموعه اشیاء و وسایلی که خانواده دختر در زمان عزیمت به خانه شوهر به وی تسلیم می‌کنند وکیل حقوقی می‌گوید به عبارت دیگر جهیزیه اموالی است که دختر در موقع ازدواج بنا به رسومات و عرف جامعه با خود به خانه شوهر می‌آورد. وکیل حقوقی متخصص ادامه می‌دهد در حقیقت جهیزیه از اموال دختر بوده و اختیار هر گونه دخل و تصرفی را در آن دارد و میتواند دسترسی به آن را از شوهر سلب کند و از وی درخواست کند که وسایل و اثاثیه منزل را تهیه نماید.
جهیزیه در قانون مدنی
موضوعات مربوط به روابط خانوادگی در هر جامعه از اهمیت دوچندانی برخوردار هستند زیرا اولا مهمترین گروه اجتماعی است و ثانیا کانونی برای حمایت از انسان می‌باشد؛ وکیل حقوقی بیان می‌کند خانواده از زن و شوهر و کودکان ناشی از ازدواج حمایت می‌کند. همچنین بایستی توجه نمود که دوام روابط زوجین در خانواده مستلزم حقوقی برای طرفین است که در مقررات مربوط به حمایت از خانواده به آن اشاره شده است. وکیل حقوقی می‌گوید قانون جهیزیه یکی از موضوعاتی است که طبق عرف و رسومات منطقه‌ای مورد توجه واقع می‌شود. وکیل حقوقی متخصص تصریح می‌کند در قانون مدنی از جهیزیه تعریفی بیان نشده است و می‌توان گفت که یکی از اشکالات قانون جهیزیه مسکوت نهادن چنین مسئله مهمی میان خانواده‌ها است. وکیل حقوقی ادامه می‌دهد اساسا جهیزیه برای تسهیل مایحتاج اولیه زندگی مشترک است که میزان و مقدار آن را عرف هر منطقه مشخص می‌کند اما موضوعاتی مانند ماهیت حقوقی جهیزیه ، قانون جهیزیه ، تملک و نحوه استرداد آن طبق قواعد عام حقوقی مورد برسی قرار می‌گیرد.
طبق قانون جهیزیه بر عهده کیست ؟
بر خلاف تصور اشتباه در میان عامه مردم زوجه و خانواده وی هیچ الزامی مبنی بر تهیه و آوردن جهیزیه یا تخصیص آن در منزل شوهر ندارند اما شوهر موظف است علاوه بر تامین مخارج زوجه و تهیه مسکن مناسب، اثاثیه و مایحتاج شروع یک زندگی مشترک را نیز فراهم آورد و در صورت خودداری از این امر طبق قانون جهیزیه برای او مجازات کیفری تعیین شده است.
ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی بیان می‌کند که نفقه عبارت است از همه‌ی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم، در صورت عادت یا احتیاج به واسطه‌ی نقصان یا مرض. وکیل حقوقی متخصص در یک موسسه حقوقی معتبر می‌گوید تهیه اثاثیه منزل یا همان جهیزیه از مصادیق نفقه محسوب گردیده و تامین آن نیز بر عهده شوهر می‌باشد بنابراین زوجه تکلیفی بر فراهم آوردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و اصولا این موضوع طبق رسومات و عرف منطقه‌ای توافق می‌شود.
اگر چنانچه در خصوص قانون جهیزیه و مقررات مربوط به آن سوال یا ابهامی دارید می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
تفاوت جهیزیه با وسایل شخصی زوجه
جهیزیه با وسایل شخصی زوجه متفاوت است. وکیل حقوقی بیان می‌کند اصولا جهیزیه شامل وسایل و اثاثیه‌ای است که عروس به هنگام رفتن به خانه شوهر با خود می‌برد و مواردی را در بر می‌گیرد که در زندگی مشترک مورد استفاده قرار می‌گیرند اما وسایل شخصی شامل مواردی می‌شود که عموما قابلیت استفاده مشترک را نداشته و تنها زوجه از آن استفاده می‌کند مانند لوازم آرایشی و… وکیل حقوقی می‌گوید نکته حائز اهمیت در اینجا مالکیت زوجه بر این اموال است در حقیقت تمام اموالی که زوجه با خود به خانه شوهر می‌آورد مطابق قانون جهیزیه مالک آن می‌باشد و شوهر نمی‌تواند به این بهانه که اثاثیه مورد استفاده در زندگی مشترک است در آن مدعی مالکیت شود و به عنوان مثال بدون اجازه زوجه آن را بفروشد یا هر دخل و تصرفی در آن بنماید. بنابراین زوجه هر زمان که بخواهد طبق قانون جهیزیه این اختیار را دارد که شوهر را از تصرف در این اموال منع نموده و وی را به تهیه جهیزیه الزام نماید.
سیاهه کردن جهیزیه
جهیزیه ممکن است طبق لیستی از صورتحساب و فهرست اموال یا همان سیاهه در عرف که به امضای شوهر رسیده باشد به منزل مشترک وارد گردد. وکیل حقوقی متخصص می‌گوید براساس قانون جهیزیه سیاهه کردن جهیزیه از آن جهت اهمیت دارد که در صورت بروز اختلاف میان زن و شوهر تکلیف اموالی که زوجه و خانواده وی مبادرت به تهیه آن نموده‌اند مشخص گردد و طی اقدامات قانونی مانند تامین دلیل، جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری و تحصیل گواهی گواهان نسبت به استرداد جهیزیه اقدام نماید.
استرداد جهیزیه
همانطور که در گذشته بیان شد جهیزیه از اموال زن می‌باشد و بر آن حق تملک دارد یعنی هرگونه دخل و تصرفی که بخواهد میتواند بر آن داشته باشد حتی اختیار دارد که شوهر را از دسترسی به این اموال منع نموده و وی را به تهیه جهیزیه الزام نماید. وکیل حقوقی متخصص در یک موسسه حقوقی معتبر بیان می‌کند بدیهی است طبق قانون جهیزیه استرداد اموالی که در تملک زن می‌باشد حتی قبل از طلاق نیز امکان پذیر است و در صورت ممانعت شوهر، با طرح دادخواست استرداد جهیزیه این امر میسر می‌گردد. برای مشورت با وکیل طلاق متخصص در زمینه دعاوی خانوادگی و وکیل حقوقی از طریق شماره های موجود در سایت موسسه حقوقی زعفری رحقی با ما در تماس باشید.
در مواردی که سرانجام زندگی مشترک به طلاق ختم می‌شود و زوجین تصمیم به جدایی می‌گیرند. وکیل طلاق اشاره می‌کند در این هنگام زوجه جهیزیه‌ای که به منزل مشترک آورده است را از شوهر مطالبه می‌کند. در این حالت زوجه مطابق قانون جهیزیه و طی تقدیم دادخواستی تحت عنوان استرداد جهیزیه اقدامات قانونی را در جهت استرداد این اموال انجام می‌دهد اما در موارد استثنایی به خصوص برای زوجه‌ای که مدت زیادی از زندگی وی گذشته است و لیست جهیزیه خود را مفقود نموده و یا به هر علتی زوجین اقدام به تنظیم لیست جهیزیه یا همان سیاهه ننموده‌اند، می‌توانند در صورت نداشتن لیست سیاهه برای اقدام به استرداد جهیزیه یکی از مدارک ذیل را ارائه نمایند:
۱_ درخواست جلب نظر کارشناس
۲_ تحقیقات محلی
۳_ شهادت شهود
۴_ سوگند
در موقع فوریت براساس قانون جهیزیه خواهان دعوی استرداد جهیزیه (زوجه) میتواند به همراه دادخواست استرداد جهیزیه از تامین خواسته استفاده کند که بهتر است در این زمینه از وکیل حقوقی متخصص استفاده نماید.
موسسه حقوقی زعفری رحقی با در اختیار داشتن بهترین وکیل حقوقی و وکیل پایه یک در دعاوی ناشی از طلاق و اختلافات خانوادگی، میتواند در این امر مشاوره حقوقی و قبول وکالت شما را همواره یاری رساند.
نتیجه گیری
جهیزیه عبارت از اموالی است که دختر با خود به خانه شوهر می‌آورد و شوهر حقی بر آن ندارد و تنها میتواند از آن اموال در زندگی مشترک استفاده کند که در اصطلاح حقوقی به آن اباحه در تصرف گفته می‌شود.
در گذشته بیان شد که تهیه جهیزیه و اثاثیه منزل از وظایف شوهر می‌باشد و زن و خانواده وی هیچ وظیفه‌ای بر تهیه نمودن این اموال ندارند و اصولا مقدار و میزان آن با توافق خانواده‌ها طبق عرف و رسومات در هر منطقه تعیین می‌گردد. وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی بیان می‌کند طبق قانون جهیزیه تمامی اموالی که زن با خود به خانه شوهر می‌برد اعم از جهیزیه و وسایل شخصی در تملک او قرار دارد و اختیار همه گونه تصرفی را در آن خواهد داشت. زوجه همچنین مطابق قانون جهیزیه میتواند شوهر را از دسترسی و تصرف در این اموال منع نموده و وی را به تهیه جهیزیه الزام نماید.
همانطور که گفته شد اصولا تهیه نمودن جهیزیه از وظایف شوهر می‌باشد و ذیل مصادیق حق نفقه قرار می‌گیرد. وکیل طلاق می‌گوید بنابراین خودداری از تکلیفی که قانون مقرر داشته است ضمانت اجرای کیفری را در پی خواهد داشت. همچنین نحوه استرداد جهیزیه طی مراتب قانونی انجام می‌گیرد که در این مقاله سعی کردیم تا به آن اشاره کنیم.
با توجه به پیچیدگی های خاصی که در قانون جهیزیه ، نحوه استرداد جهیزیه و صورت برداری اموال و همچنین اقدامات قانونی لازم که در این مقاله به آن اشاره شد، اکیدا توصیه می‌شود تا قبل از هر اقدامی با وکیل حقوقی متخصص از یک موسسه حقوقی معتبر مشورت نمایید.
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، دانشجوی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
