بیع در لغت به معنای خریدوفروش است. عقد بیع، قرارداد یا عقدی است که به‌موجب آن شخصی، مالی را در ازای مال دیگر، به شخص دیگری واگذار کند. به‌نحوی‌که مالک مال (فروشنده) مالکیت کالای خود را در مقابل پول یا مالی که دریافت می‌کند به‌طرف مقابل (خریدار) انتقال دهد و طرف نیز در مقابل دریافت کالا، پول یا مال خود را به فروشنده بدهد. عقد بیع به‌محض انشای اراده طرفین تشکیل‌دهنده آن، یعنی بایع و مشتری، تحقق می‌یابد و دارای اثر حقوقی می‌شود.
مؤسسه حقوقی زعفری با ایجاد شبکه‌ای از بهترین وکلای حرفه‌ای در سراسر کشور، آمادگی دارد نسبت به ارائه مشاوره حضوری، غیرحضوری، آنلاین و نیز قبول وکالت در خصوص تمامی دعاوی حقوقی و کیفری اقدام نماید.
وکیل پاکدشت می‌گوید به طور مثال شخصی خانه خود را به دیگری می‌فروشد. در این جا به‌محض اینکه طرفین قرارداد را امضا کنند بیع واقع شده است. یعنی فروشنده مالک پول می‌شود و خریدار مالک ملک و این انتقال مالکیت به‌محض امضا قرارداد جابه‌جا می‌شود که همین امر آثار بسیار مهمی را در بر می‌گیرد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
همان‌طور که بیان شد موضوع عقد بیع باید عین باشد
از این مطلب افاده می‌شود که منفعت نمی‌تواند موضوع عقد بیع واقع شود. به طور مثال یک‌خانه یک عین است زیرا با دست قابل‌اشاره است و حال این خانه دارای منافعی است که یکی از این منافع امکان استفاده‌کردن از آن به‌عنوان سرپناه. پس یکی از منافع خانه همین است که به‌عنوان محل استراحت می‌توان از آن استفاده نمود. این منفعت را نمی‌توان در قالب عقد بیع به دیگری واگذار کرد زیرا منفعت قابل‌اشاره و ملموس نمی‌باشد.
اوصاف عقد بیع
وکیل تهران اوصاف عقد بیع را بدین شرح توضیح می‌دهد:
1. بیع ازعقود تملیکی است
منظور از تملیکی بودن این است که به‌محض اینکه فروشنده و خریدار در مورد دو کالا و شرایط آن با هم توافق کردند آن کالا و پول خودبه‌خود جابه‌جا شده و کالا برای خریدار و پول برای فروشنده خواهد بود.
2. بیع ازعقود معوض است
منظور از عقد معوض آن است که عین مالی که فروخته می‌شود با مال دیگر مبادله می‌شود. از این تعریف نتایج مهمی استخراج می‌شود.
مثلاً اگر مشخص شود کالایی که فروشنده به خریدار فروخته است، متعلق به خودش نبوده در این صورت خریدار هم تعهدی به پرداخت پول به فروشنده نخواهد داشت.
یا در عقد بیع چون از عقود معوض است هر یک از طرفین حق دارد که تعهدش را منوط به اجرای تعهد از سوی شخص دیگر نماید.
به طور مثال شخصی ماشین خود را با دیگری قولنامه می‌کند. در اینجا فروشنده می‌گوید اول پول را پرداخت کن تا من هم ماشین را تحویل بدهم و خریدار هم می‌گوید اول ماشین را تحویل بده تا من پول را به شما بدهم به این امر در علم حقوق حق حبس گفته می‌شود.
و همچنین در عقد بیع باید بین دو کالا تعادل وجود داشته باشد.
3. مبیع باید عین باشد
منظور از عین آن است که بتوان به آن اشاره کرد و آن را با دست‌نشان داد. موضوع عقد بیع نمی‌تواند منفعت باشد. منظور از منفعت مالی است که تدریج از عین به دست می‌آید.
به طور مثال درمورد خانه عین معین است چون در خارج وجود مادی و محسوس دارد وهم چنین با دست قابل‌اشاره است اما اینکه خانه جایی برای آسایش است می‌توان در آن استراحت کرد منفعت آن است.
پس این منفعت را نمی‌توان به تنهای موضوع عقد بیع قرارداد.
4. عقدبیع لازم است
منظور از عقد بیع آن است که پس از انعقاد عقد بیع طرفین نمی‌توانند هر وقت خواستند عقد را به هم بزنند. بلکه تنها در موارد مشخص این حق برای طرفین به وجود می‌آید.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از کادری متخصص در تمام زمینه‌های حقوقی، کیفری، ثبتی، ملکی و خانواده می‌تواند در تمام مراجع قضایی همراه و همیار شما باشد.
ارکان عقد بیع
وکیل شهریار ارکان عقد بیع را موارد زیر برمی‌شمرد:
1. قصد واراده
خریدار و فروشنده باید دارای قصد و رضا باشند، یعنی باید در محیطی آزاد تصمیم بگیرند و مفاد عقد را در ذهن خود به وجود آورند.
2. اهلیت طرفین
در قانون مدنی برای انعقاد عقد بیع هم اهلیت تصرف شرط است و هم اهلیت قانونی شرط است که به‌اختصار در مورد هر کدام توضیحاتی بیان خواهد شد.
منظور از اهلیت تصرف آن است که خریدار یا فروشنده اختیار در موضوع تعهد داشته باشند. برای مثال اگر مالی در اثر حکم دادگاه یا در اثر تأمین دادگاه توقیف باشد، مالک حق فروش آن را ندارد.
منظور از اهلیت قانونی آن است که طرفین برای انعقاد عقد بیع باید عاقل بالغ و رشید باشند. بنابراین به طور مثال پسری که سن وی زیر 15 سال است برای خرید به نانوایی برود و نان بخرد آن معامله به دلیل اینکه وی به سن قانونی نرسیده و با جمع شرایطی دیگر باطل خواهد بود.
3.موضوع عقد بیع
عقد بیع دارای دو موضوع است؛ مبیع و ثمن. ثمن در عرف کنونی پول است نه چیزی دیگر. بنابراین مهم‌ترین چیز درباره بحث قیمت لزوم آن در قرارداد و تعادل میزان آن باارزش مبیع است. درصورتی‌که ما بین مبیع و ثمن تعادل وجود ندارد در این صورت فروشنده حق دارد که این معامله را برهم بزند.
مؤسسه حقوقی زعفری با وکلای متخصص در تمام زمینه‌های حقوقی می‌تواند همراه و مشاور شما در کلیه مراحل دادرسی باشد.با ما تماس بگیرید: 36034031 ـ 021
اوصاف مبیع
اوصاف مبیع را وکیل سمنان این گونه شرح می‌دهد:
1. در عقد بیع مبیع باید درهنگام عقد موجود باشد.
در مواردی که مبیع عین معین است (منظور از عین معین آن است که با دست قابل‌اشاره باشد) باید در هنگام عقد موجود باشد.
به طور مثال اگر شخصی یک کیلو عدس موجود در انبار خود را بفروشد بیع در صورتی صحیح است که این مقدار عدس در انبار وی موجود باشد. درصورتی‌که موجود نباشد بیع باطل خواهد بود.
2. مبیع باید مالیت داشته باشد.
در عقد بیع مبیع باید مالیت داشته باشد و منظور آن است که در عرف کسی برای آن پول پرداخت کند و به‌عبارت‌دیگر دارای فایده‌ای باشد. در حقوق ما کالایی مثل مشروبات الکی چون مالیت ندارد لذا نمی‌تواند موضوع عقد بیع قرار بگیرد.
آثار عقد بیع
وکیل قم می‌گوید قاعده این است که در اثر عقد بیع خریدار مالک مبیع و فروشنده مالک ثمن می‌شود. به طور مثال شخصی در بنگاه املاک خانه خود را به دیگری می‌فروشد ولی پس از مدتی خریدار پول فروشنده را نمی‌دهد. در اینجا فروشنده نمی‌تواند خانه را به خریدار ندهد به دلیل اینکه خریدار پول را به وی نداده است. بلکه با انعقاد عقد بیع خانه متعلق به خریدار شده است و فروشنده هم مالک پول شده است و تنها می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و مطالبه پول خود را از دادگاه بنماید.
در این مقاله سعی و کوشش شده است تا به‌صورت خیلی مختصر با عقد بیع آشنایی به وجود بیاید. ولی ازآنجا که عقد بیع دارای پیچیدگی‌های خاصی است لذا توصیه می‌شود جهت کسب اطلاعات بیشتر با یک وکیل مجرب ارتباط برقرار شود.
نویسنده: حمیدرضا درویش، کارشناس ارشد حقوق خصوصی، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
