امروزه با توجه به مشکلات متعددی که در جامعه وجود دارد و شاید مسئله اقتصاد پرچمدار آن ها باشد همواره شاهد سقط جنین و از بین بردن آن توسط زنان هستیم. این امر ممکن است توسط سایر افراد عادی نیز پدید آید. از آن جا که سقط جنین در مواردی توسط قانون تجویز شده است و شرایط خاص خود را دارد، در صورتی که خارج از ضوابط قانونی سقط جنین صورت گیرد جرم محسوب می شود و بحث شکایت سقط جنین مطرح می شود. در این پژوهش قصد داریم به تعریف سقط جنین، شکایت سقط جنین، مجازات سقط جنین و موارد دیگری پیرامون این موضوع بپردازیم.
تعریف سقط جنین
سقط جنین عبارت است از خارج کردن جنین از رحم مادر قبل از موعد طبیعی زایمان به طوری که زنده نماند یا قابلیت زیستن را نداشته باشد. با توجه به این تعریف سقط جنین به معنای اتلاف جنین و از بین بردن آن است زیرا ممکن است جنین خارج از موعد طبیعی از رحم مادر خارج شود ولی موجب مرگ او نشود و قابلیت زیستن را داشته باشد لذا این مورد شامل سقط جنین نمی شود. بنابراین در صورت مرگ جنین است که می توانید با مراجعه به یک وکیل حقوقی متخصص پرونده شکایت سقط جنین را در دادگاه مطرح کنید.
عناصر تشکیل دهنده جرم سقط جنین
جرم سقط جنین مانند سایر جرایم دارای ارکان و عناصری است که در این صورت جرم سقط جنین محقق شده و شکایت سقط جنین معنا پیدا میکند، این عناصر عبارت از :
۱. عنصر قانون: یعنی برای جرم سقط جنین باید در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد. عنصر قانونی این جرم، مواد ۶۲۲ ، ۶۲۳ و ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ۱۳۷۵ می باشد.
ماده ۶۲۲ مقرر می دارد: ” هر کس عالما عامدا به وسیله ضرب یا اذیت و آزار زن حامله موجب سقط جنین وی شود، علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از شش ماه تا هجده ماه محکوم خواهد شد. “
نکته. در قانون قدیم مجازات حبس این جرم یک تا سه سال بود.
در این ماده برای هم برای ضرب ، آزار و اذیت زن حامله و هم برای از بین رفتن جنین مجازات تعیین شده است و هر فرد عادی می تواند مرتکب این جرم شده و موجب فراهم شدن شکایت سقط جنین شود.
ماده ۶۲۳ مقرر می دارد: ” هر کس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن گردد به شش ماه تا یک سال حبس محکوم می شود و اگر عالما و عامدا زن حامله ای را دلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری نماید که جنین وی سقط گردد به حبس از سه ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد مگر این که ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر می باشد و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط داده خواهد شد. “
ماده ۶۲۴ مقرر می دارد: ” اگر طبیب یا ماما یا دارو فروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا دارو فروشی اقدام می کنند وسایل سقط جنین فراهم سازند و یا مباشرت به اسقاط جنین نمایند به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد و حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت خواهد پذیرفت. “
نکته. در این ماده صرفا برای طبیب، ماما، دارو فروش و اشخاصی که به عنوان طبابت یا مامایی یا جراحی یا دارو فروشی اقدام می کنند مجازات تعیین شده است.
وکیل پاکدشت بیان می دارد که جرم سقط جنین در قانون پیش بینی شده است و به دنبال آن، شکایت سقط جنین امکان پذیر می باشد.
۲. عنصر مادی: یعنی رفتاری از زن حامل یا فرد دیگری سر بزند که موجب سقط جنین شود، پس سقط جنین به صورت غیر ارادی جرم محسوب نمی شود و بحث شکایت سقط جنین منتفی می باشد.
۳. عنصر معنوی (روانی): یعنی زن حامل یا فردی که به زن حامل حمله می کند و وی را مورد ضرب و شتم قرار می دهد، با اراده و آگاهی به این که زن باردار می باشد رفتار مجرمانه انجام دهد و قصد نتیجه که همان سقط جنین است نیز داشته باشد و به هدف خود برسد. بنابراین اگر فردی بدون اینکه بداند زن باردار می باشد او را مورد ضرب و شتم قرار دهد، فقط به دیه یا تعزیر در حق زن محکوم می شود و به مجازات سقط جنین محکوم نمی شود.
وکیل حقوقی بیان می دارد جرایم علیه اشخاص با دشواری هایی که دارد نیازمند مشاوره با یک وکیل متخصص و در صورت نیاز محول نمودن پرونده به وی می باشد.
شکایت از همسر برای سقط جنین
شکایت سقط جنین مانند سایر جرایم نیاز به تنظیم شکوائیه دارد، برای این کار باید به یکی از دفاتر خدمات الکترنیک قضایی مراجه کرد و اقدام به تنظیم شکوائیه تحت عنوان سقط جنین نمود یا می توان با مراجعه به یک وکیل متخصص در امر، بعد اخذ مشاوره حقوقی پرونده شکایت سقط جنین را به وی محول نمود. گاهی ممکن است سقط جنین توسط زن به صورت ارادی صورت گیرد و هیچ مبنا و مجوز قانونی هم نداشته باشد. این امر بیشتر در مواردی پدید می آید که زوجنین تمایلی به ادامه زندگی مشترک ندارند و در شرف طلاق هستند که زن متوجه باردار بودن خود می شود و اقدام به سقط جنین می نماید. در این صورت زوج می تواند
علیه زوجه شکایت نماید که در این مورد نیز بحث شکایت سقط جنین مطرح می شود.
موسسه حقوقی زعفری با همکاری وکلای متخصص آمادگی لازم را جهت مشاوره و قبول پرونده دعاوی حقوقی و کیفری از جمله جرم سقط جنین را دارا می باشد.
مجازات سقط جنین توسط پدر
در صورتی که پدر به هر علت به صورت عمدی مرتکب جرم سقط جنین شود وی نیز مانند سایر افراد عادی به دیه و تعزیر محکوم می شود و در صورتی که غیر عمدی باشد به پرداخت دیه محکوم می شود.
در این دعاوی وکیل حقوقی باید از تخصص کافی برخوردار باشد تا بتواند از حقوق موکل خود دفاع نماید.
مجازات سقط جنین بدون اجازه شوهر
در صورتی که جنین دارای بیماری مادرزادی باشد و سقط درمانی صورت بگیرد، زوج نمی تواند از زن شکایت کند زیرا در این صورت از آن جایی که وجود جنین برای مادر خطر جانی را در پی دارد اجازه پدر لازم نیست و اجازه مادر به تنهایی کافی است. ولی اگر جنین به صورت غیر قانونی و بدون اجازه پدر سقط شود، زوج می تواند از زوجه شکایت کند. در واقع، مجازات سقط جنین صرفا دیه (ماده ۷۱۶ قانون مجازات اسلامی) و تعزیر(مواد ۶۲۲، ۶۲۳ و ۶۲۴ قانون مجازات اسلامی) حسب مورد می باشد و قصاص وجود ندارد هر چند پس از دمیده شدن روح باشد. در صورتی که جرم سقط جنین به صورت عمدی باشد مرتکب به دیه و تعزیر محکوم می شود و در صورتی که شبه عمدی یا خطای محض باشد به پرداخت دیه محکوم می شود. ولی مجازات سقط جنین توسط مادر متفاوت است. ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات ۱۳۷۵) مقرر می دارد: ” هر گاه زنی جنین خود را در هر مرحله ای که باشد به عمد، شبه عمد یا خطا از بین ببرد دیه جنین حسب مورد توسط مرتکب یا عاقله او پرداخت می شود. “
بنابراین مجازات سقط جنین توسط مادر صرفا پرداخت دیه می باشد.
نمونه شکوائیه جرم سقط جنین
در خصوص شکایت سقط جنین باید گفت که مانند سایر جرایم نیاز به تنظیم شکوائیه دارد، از نظر ساختاری نیز تفاوتی با دیگر موارد ندارد یعنی در واقع باید در شکوائیه، مشخصات شاکی، مشتکی عنه، عنوان مجرمانه، زمان و مکان وقوع جرم، ادله اثبات و شرح ما وقع نوشته شود.
برای مشاوره و اخذ وکیل متخصص می توانید به موسسه حقوقی زعفری مراجعه فرمایید.
ادله اثبات جرم سقط جنین
در مورد شکایت سقط جنین مانند سایر جرایم باید اقامه دلیل نمود. در این مورد می توان به شهادت دو نفر یا عکس یا فیلمی که دلالت بر اثبات جرم سقط جنین می باشد استناد نمود.
نتیجه
وکیل حقوقی مقرر می دارد سقط جنین در قانون تعریف نشده است ولی می توان به این صورت تعریف نمود خارج نمودن جنین از رحم مادر خارج از موعد طبیعی زایمان به گونه ای که قابلیت زیستن را نداشته باشد. در صورتی که جرم سقط جنین محقق شود بحث شکایت سقط جنین مطرح می شود که مجازات آن حسب این که توسط افراد عادی، طبیب یا دارو فروش یا خود مادر به صورت عمدی یا غیر عمدی باشد، متفاوت می باشد.
نویسنده: امیر نژاد محمدی، کارشناس ارشد حقوق خصوصی، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
