انحلال شرکت بدین معنی است که یک شرکت مدتی پس از تشکیل آن به نقطه پایان برسد. بدین مفهوم که شرکت پس از طی دوران حیات و انجام موضوع شرکت به جایی برسد که بایستی تصفیه و منحل شود در این صورت شخصیت حقوقی شرکت نیز از بین می‌رود.
علل و عوامل مختلفی می‌تواند باعث انحلال شرکت باشد و این انحلال شرکت خود نیز به سه شکل ارادی، قهری و حکم قضایی (دادگاه) انجام می‌پذیرد.
وکیل شرکت‌ها در این مقاله به بررسی علل و عوامل انحلال شرکت و طرق انحلال شرکت می‌پردازد.
انحلال شرکت
وکیل تهران در خصوص انحلال شرکت می‌گوید:
مطابق با لایحه اصلاحی قانون تجارت موارد انحلال شرکت را در دو تقسیم کلی قرار داده است بدین شکل که در ماده 200 قانون مذکور انحلال شرکت را تابع مقررات ورشکستگی دانسته و در ماده 203 قانون مطروحه انحلال شرکت را تابع لایحه اصلاحی قانون تجارت قرار داده است.
آنچه که از این دو ماده بر می‌آید این است که رابطه انحلال و ورشکستگی یک رابطه عموم خصوص مطلق است بدین شکل که هر ورشکستگی ای مشمول انحلال است؛ ولی هر انحلالی ورشکستگی نیست. مفهوم ورشکستگی شرکت‌ها یک مفهوم عام‌تری است.
شرایط انحلال قهری شرکت
وکیل شهرری در ذیل به بررسی مواردی می‌پردازد که با تحقق شرایطی شرکت به‌صورت قهری منحل می‌شود و نیاز به اراده و حکم خاصی ندارد.
1.منتفی شدن موضوع شرکت
این شامل موردی می‌شود که شرکت برای انجام موضوع خاصی تشکیل شده است و حال بنا به شرایط یا موضوع انجام پذیرفته یا موضوع شرکت قابلیت انجام‌شدن ندارد و در واقع موضوع انجام شرکت غیرممکن است.
با تحقق هر یک از این دو شرط شرکت به‌صورت قهری منحل می‌گردد و شخصیت حقوقی آن به پایان می‌رسد.
2.انقضای مدت شرکت
وکیل پاکدشت این مورد را این‌گونه بیان می‌دارد:
این مورد در جایی ممکن است که تشکیل شرکت منوط به مدت خاصی باشد که با سپری‌شدن مدت باعث انحلال شرکت و زائل شدن شخصیت حقوقی آن می‌شود.
نکته‌ای که می‌شود به آن توجه نمود این است که در هر دو فرض مجمع‌عمومی فوق‌العاده باتوجه‌به اختیارات خود و قبل از آن که موعد انحلال قهری فراهم شود می‌تواند شرایطی را به تصویب به رساند که شخصیت حقوقی شرکت از بین نرفته و به فعالیت خود ادامه دهد. بدین‌گونه که موضوع فعالیت شرکت یا مدت فعالت شرکت را تغییر دهد.
انحلال ارادی شرکت
وکیل رباط کریم تشریح می کند در فرضی که شرکت دارای حیات است و مجمع‌عمومی فوق‌العاده بخواهد به حیات شرکت پایان دهد می‌تواند با تصویب مصوبه‌ای در مجمع‌عمومی فوق‌العاده شرکت را منحل و شخصیت حقوقی شرکت را به نقطه پایان برساند. البته نکته حائز اهمیت این است که مجمع‌عمومی فوق‌العاده نیز تحت شرایطی می‌تواند به انحلال شرکت بپردازد.
تصمیم مجمع‌عمومی فوق‌العاده تنها فرض ارادی انحلال شرکت است.
انحلال شرکت با حکم دادگاه
وکیل شهریار افزود مطابق با ماده 201 لایحه اصلاحی قانون تجارت اشخاصی که ذی نفع در شرکت باشند می‌توانند درخواست انحلال شرکت را از دادگاه صالح داشته باشند.
حال این اشخاص ذینفع به استناد یکی از بندهای ذیل می‌توانند درخواست صدور حکم از دادگاه را داشته باشند که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:
– یک سال از ثبت شرکت گذشته باشد و هیچ اقدامی در جهت انجام موضوع شرکت انجام نگرفته باشد.
-توقف بیش از یک سال در انجام فعالیت موضوع شرکت.
-سمت تمام یا بعضی از اعضای هیئت‌مدیره یا مدیرعامل مدتی بالغ برشش ماه یا بیشتر بلاتصدی مانده باشد.
-مجمع‌عمومی سالانه تا ده ماه از تاریخی که اساسنامه معین کرده، تشکیل نشود.
-سرمایه شرکت به هر دلیلی از حداقل قانونی کمتر شود و تا یک سال افزایش سرمایه تا حداقل قانونی صورت نپذیرد، در این صورت هر ذینفع می‌تواند انحلال شرکت را بخواهد.
-اگر بر اساس زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود و مجمع‌عمومی فوق‌العاده شرکت را منحل ننماید، هر ذی‌نفعی می‌تواند از دادگاه تقاضای انحلال شرکت را داشته باشد.
ورشکستگی
همان‌طور که در بالاتر بیان شد، ورشکستگی یکی از طرق انحلال شرکت است.
ورشکستگی زمانی محقق می‌شود که شرکت از پرداخت وجوهی که مسئول آن است ناتوان بماند. در این صورت با اعلام ورشکستگی شرکت منحل شده و تصفیه مطابق مقررات ورشکستگی انجام می‌پذیرد. وکیل شریف‌آباد در این مقاله به بررسی انحلال شرکت به شیوه‌ها و دلایل متعدد و مختلف پرداخته است.
نویسنده: اکرم مرادی ، کارشناس حقوق، وکیل پایه یک دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
