مبایعه نامه خودرو نوعی سند عادی است که برای خرید و فروش خودرو به کار می‌رود. در مبایعه نامه خودرو طرفین قرارداد یعنی خریدار و فروشنده نسبت به تنظیم و درج شرایط مربوطه اقدام می‌کنند. از همین رو نحوه تنظیم و اعتبار مبایعه نامه خودرو از جمله مسائل مهم حقوقی است که قصد داریم در این مطلب به آن بپردازیم.
مبایعه نامه خودرو چیست؟
مبایعه نامه یا همان بیع نامه به قراردادی گفته می‌شود که به موجب آن خریدار و فروشنده با توافق یکدیگر مالی را مورد معامله و خرید و فروش قرار دهند و مواردی همچون زمان و مکان تحویل و چگونگی پرداخت ثمن در آن قید می‌شود.
وکیل شهرری توضیح می‌دهد که در سند مبایعه نامه خودرو طرفین قرارداد یعنی خریدار و فروشنده نسبت به یکدیگر تعهداتی را بر عهده می‌گیرند و برای انجام این تعهدات، موعد و زمان مشخصی نیز معین می‌شود. در نتیجه وکیل شهریار می‌گوید اگر تنها یکی از طرفین متعهد شود در حالی که طرف دیگر هیچگونه تعهدی در برابر او نداشته باشد، مبایعه نامه نامیده نمی‌شود.
تنظیم قولنامه یا مبایعه نامه خودرو نکات و جزئیاتی دارد که معمولا افراد به آن توجه کافی ندارند. برخی از افراد تصور می‌کنند که قولنامه همان مبایعه نامه است و به اشتباه به جای مبایعه نامه از اصطلاح قولنامه خودرو استفاده می‌کنند. وکیل شمیرانات در توضیح این مطلب بیان می‌کند از لحاظ حقوقی قولنامه با مبایعه نامه تفاوت دارد؛ در واقع به سند بیع که که طرفین براساس آن به خرید و فروش خودرو با شرایط مورد نظر اقدام می‌کنند، مبایعه نامه گفته می‌شود. ولی در قولنامه خودرو تعهدی مبنی بر خرید و فروش وجود ندارد و قراردادی نیز میان طرفین منعقد نمی‌شود.
اعتبار مبایعه نامه خودرو در دادگاه
وکیل رباط کریم اولین چیزی که اغلب هنگام خرید و فروش خودرو می تواند ما را کمی نگران کند اعتبار مبایعه نامه خودرو است. در حقیقت مبایعه نامه خودرو سندی عادی است که طرفین در آن نسبت به درج توافقات و شرایط مورد نظر اقدام می‌کنند و هر یک تعهداتی را بر عهده می‌گیرد؛ به طور مثال فروشنده متعهد می‌شود تا خودرو را با رعایت موارد فنی به خریدار تحویل دهد و در مقابل خریدار نیز متعهد می‌شود که مبلغ قراردادی را در موعد به فروشنده پرداخت نماید.
با توجه به این که موضوع اعتبار مبایعه نامه خودرو در دادگاه از اهمیت بسزایی برخوردار است، مشاوره با وکیل حقوقی از یک موسسه حقوقی معتبر می‌تواند موثر واقع شود.
براساس قانون، مبایعه نامه خودرو باید در دو نسخه تنظیم و به گواهی دو نفر شاهد معتبر برسد. وکیل ورامین ادامه می‌دهد یک نسخه از مبایعه نامه خودرو به خریدار و نسخه دیگر به فروشنده تحویل داده می‌شود. ممکن است پرسیده شود که اعتبار مبایعه نامه خودرو چقدر است؟ در پاسخ باید گفت که مبایعه نامه خودرو با امضای طرفین قرارداد و شهود مورد اطمینان مانند دیگر اسناد لازم الاجرا از اعتبار قانونی برخوردار است و می‌توان در دادگاه به آن استناد نمود.
نحوه تنظیم مبایعه نامه خودرو
وکیل اسلامشهر می‌گوید حتما تا به حال برای تنظیم مبایعه نامه خودرو به بنگاه‌های معاملاتی مراجعه کرده‌اید و در هنگام تنظیم مبایعه نامه خودرو با بخش‌های مختلف آن رو‌به رو شده باشید. وکیل حقوقی رودهن تصریح می‌کند این بخش‌ها که شامل مشخصات طرفین، شرایط معامله، مبلغ قراردادی و.. می‌باشد در تنظیم مبایعه نامه خودرو از اهمیت بسزایی برخوردار است چرا که کوچک ترین بی دقتی در تنظیم آن می‌تواند آثار حقوقی جدی به دنبال داشته باشد. از این رو در ادامه مطلب خواهیم گفت که در تنظیم اعتبار مبایعه نامه خودرو، باید به چه نکات حقوقی توجه کرده تا از اختلافات و مشکلات حقوقی آینده، تا حد امکان جلوگیری کنیم.
نخستین قسمتی که برای اعتبار مبایعه نامه خودرو در تنظیم آن مورد نظر واقع می‌شود، مشخصات طرفین قرارداد است. وکیل پاکدشت در ادامه می‌گوید ابتدا مدارک هویتی خریدار و فروشنده مورد برسی قرار می‌گیرد و سپس مطابقت مشخصات سجلی طرفین با آنچه که در متن قرارداد آمده است انجام می‌شود. اگر چنانچه وکیل یا نماینده قانونی مانند ولی یا قیم، قرارداد را امضاء می‌کند، مشخصات کامل او نیز براساس آنچه که گفته شد در قرارداد درج می‌گردد.
در بخش دیگر از تنظیم اعتبار مبایعه نامه خودرو می‌بایست ویژگی‌های موضوع قرارداد یعنی خودرو مورد معامله به طور کامل آورده شود؛ این ویژگی‌ها شامل نوع خودرو، مدل، شماره انتظامی، رنگ، تعداد دانگ مورد معامله، شماره شاسی، تعداد سیلندر و شماره موتور می‌باشد.
مشخص نمودن مبلغ قراردادی و نحوه پرداخت آن توسط خریدار نیز از دیگر مواردی است که در اعتبار مبایعه نامه خودرو موثر خواهد بود. وکیل طلاق اسلامشهر می‌گوید در واقع هنگام تنظیم مبایعه نامه خودرو طرفین با توافق یکدیگر شرایط و نحوه پرداخت ثمن یا همان مبلغ مندرج در قرارداد را تعیین می‌کنند. به عنوان مثال خریدار متعهد می‌گردد تا ثمن را به صورت یکجا و در سررسید معین پرداخت کند و یا در دو یا چند قسط و با ارائه چند فقره چک ضمانت، پرداخت انجام گیرد.
نکته دیگری که در تنظیم اعتبار مبایعه نامه خودرو مورد توجه قرار می‌گیرد، تعیین تاریخ و مکان تحویل خودرو است. به عبارت دیگر طرفین در قرارداد باید مشخص نمایند که خودروی مزبور در چه تاریخی و در کدام شهر از طرف فروشنده به خریدار تحویل داده می‌شود.
اعتبار مبایعه نامه خودرو پس از فوت یکی از طرفین
مبایعه نامه خودرو یک سند عادی است که در صورت مخدوش نشدن نزد دادگاه، از اعتبار قانونی لازم برخوردار است. در نتیجه وکیل شهرری اشاره می‌کند اگر هر یک از خریدار و فروشنده پس از انعقاد مبایعه نامه خودرو فوت کند قرارداد معتبر است و باطل نمی‌شود بلکه حقوق و تعهدات ناشی از آن به ورثه متوفی انتقال می‌یابد. این امر به خوبی بیانگر اعتبار مبایعه نامه خودرو است.
وکیل شهریار توضیح می‌دهد نکته دیگر آنکه در مبایعه نامه خودرو، هیچ یک از خریدار و فروشنده حق برهم زدن معامله را بدون رضایت طرف دیگر ندارد، مگر در مواردی که قانون پیش بینی کرده است. وکیل دماوند اشاره می‌کند مثلا در موردی که اختلاف قیمت فاحشی نسبت به مبلغ خودرو و عرف محل وجود داشته باشد و خریدار از این موضوع آگاهی نداشته باشد که در اینجا خریدار حق فسخ معامله را دارد یا در موردی که بعد از انعقاد قرارداد معلوم شود که خودرو معیوب بوده است؛ در این صورت به اعتبار مبایعه نامه خودرو خدشه وارد می‌شود و طرف متضرر که در اینجا خریدار است حق فسخ معامله را خواهد داشت.
اگر قصد تنظیم مبایعه نامه خودرو یا کسب اطلاع از مقررات مربوط به آن را دارید حتما از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی کمک بگیرید. در ادامه برای تشحیذ ذهن خوانندگان محترم یک نمونه متن مبایعه نامه خودرو را ارائه کرده‌ایم.
نمونه مبایعه نامه خودرو
بخش اول: طرفین قرارداد
۱_ فروشنده/فروشندگان ……….. فرزند ……… به شماره شناسنامه ………. صادره از ………. کد ملی ……… متولد ………. ساکن ……. تلفن ……… با وکالت/قیمومیت/ولایت/وصایت ……….. فرزند ……… به شماره شناسنامه ………… متولد ………… به موجب ……….
۲_ خریدار/خریداران ………. فرزند ……… به شماره شناسنامه ………. صادره از ………. کد ملی ………. متولد …….. ساکن ……… تلفن …….. با وکالت/قیمومیت/ولایت/وصایت ………… فرزند ……….. به شماره شناسنامه ………. متولد ………… به موجب ………
بخش دوم: موضوع و مشخصات مورد معامله
انتقال …….. دانگ یک دستگاه …………. از نوع ……….. مدل ……….. سیستم ………. رنگ ………. سیلندر ………. به شماره انتظامی …………. شماره شاسی ………. شماره موتور ………. که با تمام متعلقات و منصوبات، منصوبه و غیر منصوبه در آن می‌باشد.
بخش سوم: ثمن معامله
۱_ ثمن معامله به طور مقطوع به عدد ……….. ریال و با حروف …………. ریال تعیین گردید.
۲_ همزمان با این توافق مبلغ ………… ریال نقداً / طی چک به شماره ………… عهده بانک ……….. شعبه ……… کد ……… به فروشنده پرداخت گردید. باقی مانده ثمن …………… ریال در زمان تنظیم سند در دفتر اسناد رسمی پرداخت خواهد شد.
بخش چهارم: شرایط معامله
۱_ طرفین متعهد شدند جهت تنظیم سند، طبق قرارداد در تاریخ …………. در دفتر اسناد رسمی شماره ………… حاضر شوند و فروشنده متعهد گردید سند را به نام خریدار یا هر کس که خریدار معرفی نماید انتقال دهد. در صورت عدم حضور هر یک از طرفین در دفتر خانه اسناد رسمی مربوطه، گواهی سردفتر مثبت تخلف نامبرده می‌شود.
۲_ عدم ارائه مستندات و مدارک لازم جهت تنظیم سند از طرف فروشنده و عدم پرداخت ثمن توسط خریدار، در حکم عدم حضور است و سردفتر در موارد مذکور به تقاضای ذینفع مجاز به صدور گواهی عدم حضور می‌باشد.
۳_ مورد معامله با تمام لوازم موجود و اسناد و مدارک، با رویت کامل فنی، بدنه توسط خریدار و یا کارشناس منتخب وی صورت گرفت و از کمیت و کیفیت آن آگاه می‌باشد.
۴_ هزینه‌های نقل و انتقال اعم از دارایی و عوارض شهرداری به عهده فروشنده، حق الثبت و حق التحریر به عهده ………… می‌باشد.
۵_ کلیه خیارات از جمله خیار غبن به هر عنوان ادعا و به هر میزان با اقرار طرفین و با علم و اطلاع کامل نسبت به عرف بازار اسقاط گردید. موارد تقلب و تدلیس از این موضوع مستثنی است
۶_ در صورتی که معلوم گردد مورد معامله به هر علتی غیر از عامل قوه قاهره مانند مصادره، رهن، عملیات اجرایی دادگستری یا اجرای اسناد رسمی، مستحق للغیر و یا غصبی بودن، قانوناً قابل انتقال به خریدار نبوده، فروشنده موظف است مبلغ ………. ریال به عنوان خسارت عدم انجام تعهد به وی پرداخت و ثمن دریافتی را با احتساب خسارت قانونی مسترد نماید.
۷_ در صورت عدم حضور هر یک از طرفین برای تنظیم سند در دفترخانه اسناد رسمی تعیین شده، ممتنع از حضور مکلف است به ازای هر روز تاخیر مبلغ ………… ریال به عنوان خسارت تاخیر اجرای تعهد در وجه طرف مقابل پرداخت نماید.
بخش پنجم: اعتبار مبایعه نامه خودرو
این قرارداد در تاریخ ……….. ساعت ………. در دو نسخه و به گواهی دو نفر شاهد بین طرفین تنظیم، امضاء و مبادله گردید. هر دو نسخه دارای اعتبار یکسان است که با تنظیم سند در دفترخانه اسناد رسمی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد.
نام و امضاء فروشنده
نام و امضاء خریدار
نام و امضاء شهود
نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، کارشناس حقوق
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می‌تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه‌ای از وکلای حرفه‌ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
