اظهارنامه نوشته‌ای است که شخص به وسیله آن می‌تواند بدون طرح دعوا در محاکم مطالبه حق خویش را به طرف مقابل اعلام کند و از این طریق در صورت امکان مسائل فیمابین حل و فصل گردد. در این خصوص می‌توانید از مشاوره حقوقی وکلای حقوقی موسسه حقوقی زعفری رحقی استفاده کنید.
تعریف اظهارنامه در قانون
بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی هر کس می‌تواند قبل از تقدیم دادخواست حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید به شرط اینکه موعد مطالبه فرا رسیده باشد. بر اساس این ماده نیازی نیست که لزوماً با مراجعه به دادگاه و رسیدگی قضایی حق و حقوقمان را مطالبه کنیم. با استفاده از اظهارنامه قضایی و بدون حضور در مراجع قضایی و صرفاً با ارسال اظهارنامه از از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می‌توان به حق دست یافت.
اظهارنامه‌هایی که ارسال آن الزامی است
وکیل حقوقی دماوند می‌گوید: ارسال اظهارنامه قضایی در موارد زیر الزامی می باشد:
1 ـ ماده ۴۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی
در مواردی که طرفین معامله یا قرارداد متعهد معرفی داور شده‌اند ولی داور یاداوران خود را معرفی نکرده باشند و در موقع بروز اختلاف نخواهند و یا نتوانند در معرفی داور اختصاصی خود اقدام و یا تعیین داور ثالث تراضی نمایند و تعیین داور دادگاه یا شخص ثالثی محول نشده باشد یک طرف می تواند داور خود را معین کرده و به وسیله اظهارنامه رسمی به طرف مقابل معرفی و درخواست تعیین داور نماید و یا نسبت به تعیین داور ثالث ترازی کنند.
2 ـ ماده ۴۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی
در مواردی که مقرر گردیده است حل اختلاف به یک نفر داور ارجاع شود و طرفین نخواهند و یا نتوانند در انتخاب داور تراضی نمایند و در صورتی که داور یکی از طرفین فوت شود.
ارسال اظهارنامه در موارد زیر اختیاری می باشد
1 ـ هنگامی که کسی بدهی به ما داشته باشد می تواند قبل از دادخواست مطالبه وجه به موجب اظهارنامه حق خود را مطالبه نماید.
2 ـ هنگامی که زن اقدام به ترک منزل نمود و شوهر تمایل دارد قبل از الزام به تمکین وی اقدام به ارسال اظهارنامه‌ای عدم تمکین کند.
3 ـ هنگامی که شخص متعهد به انجام امری در برابر دیگری باشد در انجام آن اهمال ورزد متعهدله می‌تواند قبل از دادخواست الزام به ایفای تعهد به موجب اظهارنامه از متعهد ایفای تعهد را خواستار شود.
4 ـ در صورتی که دلیلی برای اثبات ادعا و مراجعه به دادگستری وجود نداشته باشد شخص می‌تواند با استفاده از اظهارنامه دریافت پاسخ طرف مقابل به دادگاه مراجعه به پاسخ طرف مقابل استناد کند.
تفاوت اظهارنامه قضایی و دادخواست
وکیل حقوقی شهریار می‌گوید:
1 ـ اظهارنامه قضایی از جمله ابزارهایی است که قانونگذار در اختیار افراد گذاشته تا بدون نیاز به طرح دعوا در محاکم اقدام به اعلام اراده و درخواست خویش به طرف مقابل نموده و در صورت امکان مسائل فیمابین حل و فصل شود.
2 ـ در اظهارنامه رعایت تشریفات دادرسی الزامی نیست.
3 ـ در اظهارنامه نیاز به پرداخت هزینه دادرسی نیست و فرد صرفاً هزینه ارسال آن از طریق دفاتر اقدام می‌کند.
4 ـ اظهارنامه صرفاً جنبه اعلام اراده و اخطار را دارد.
۵ ـ اظهارنامه صرفاً یک نامه قضایی است
دادخواست
۱ـ دادخواست زمانی ایجاد می‌شود که افراد قادر به حل و فصل مسائل به شکل مسالمت آمیز نبوده و نیاز به آرای محاکم جهت فیصله مسئله فیمابین دارد .
2 ـ دادخواست نیازمند به رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی است.
3 ـ دادخواست نوعی شکایت است که منجر به ایجاد پرونده و صدور رأی می‌گردد.
4 ـ دادخواست نیازمند به پرداخت هزینه دادرسی است.
آیا عدم پاسخگویی به اظهارنامه ضمانت اجرایی دارد؟
وکیل حقوقی ملارد می گوید عدم پاسخگویی به اظهارنامه به طور کلی در قوانین و مقررات تکلیف قانونی برای فرد ایجاد نمی‌کند فوریتی در این امر وجود ندارد بلکه آنچه مهم است این است که اگر پاسخی داده شود باید به گونه‌ای باشد که بیانگر اقرار علیه خودتان محسوب شود.
وکیل حقوقی شهرری می‌گوید در اظهارنامه از مطالبی که خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد باید خودداری شود.
نویسنده: بهروز کردنائیج، کارشناس حقوق، وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
