تصمیماتی که دادگاه در مورد رسیدگی به دعوی اتخاذ میکند در دو قالب میگنجد: ۱ ـ حکم ۲ ـ قرار
وکیل تهران شرح میدهد که: در مورد قرارها که به دودسته مقدماتی و نهایی تقسیم میشوند باید گفت که قرارهای مقدماتی جهت آمادهکردن مقدمات پرونده و رسیدگی به دلایل طرفین دعوا برای صدور حکم صادر میشوند و قرارهای نهایی باعث پایانیافتن دعوا و خارجشدن آن از پروسه رسیدگی و یا به معنای پایان انجام تحقیقات مقدماتی و بایگانی پرونده یا انتقال پرونده از مرحلهای به مرحله دیگر میشود.
قرار منع تعقیب یک قرار نهایی و پر کاربرد در دادسرا محسوب میشود.

شاید بسیاری از مردم با دیدن این قرار برایشان سؤال پیش آید که صدور این قرار به نفعشان است یا خیر؟
بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران میگوید: حقیقت آن است که این قرار برای متهم خوشایند و برای شاکی ناخوشایند است زیرا با صدور این قرار پرونده در دادسرا مختومه و بایگانی میشود.
در واقع در دادسرا اگر بازپرس عمل ارتکابی را جرم تشخیص دهد و ادله کافی وجود داشته باشد قرار جلب به دادرسی صادر میکند و اگر غیر آن باشد یعنی دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد قرار منع تعقیب صادر خواهد کرد.
وکیل پاکدشت اضافه میکند: در ماده ۲۶۵ آئین دادرسی کیفری از عبارت «در صورت جرم نبودن عمل ارتکابی» استفاده کرده که چند نکته دراینخصوص لازم به ذکر است:
-در دادسرا فقط در خصوص کفایت دلایل اتهام برای رسیدگی به پرونده متهم در دادگاه تصمیم گرفته میشود نه در خصوص مجرمیت یا برائت.
-دراینخصوص صدور قرار منع تعقیب اعم از این است که عمل ارتکابی در هیچیک از قوانین جرم شناخته نشده باشد یا اینکه این عمل جرم بوده اما در این پرونده ارتکاب نیافته باشد.
قرار موقوفی تعقیب
وکیل ورامین شرح میدهد: قرار موقوفی تعقیب در مواقعی صادر میشود که به یک دلیل شکلی امکان ادامه تحقیق و اظهارنظر ماهوی در پرونده وجود ندارد که ماده ۱۳ موارد صدور قرار موقوفی تعقیب را بیان کرده است.
درست است که اصولاً مقررات مربوط به تحقیقات مقدماتی توسط بازپرس شامل مواردی هم میشود که این تحقیقات توسط دادیار انجام میگیرد، اما باید گفت که فرصت سهروزه دادستان برای اظهارنظر نسبت به قرارهای جلب به دادرسی، منع تعقیب و موقوفی تعقیب مربوط به مواردی است که این قرارها توسط بازپرس صادر میشوند ولی اگر دادیار صادر کند چون این قرارها نهایی محسوب میشوند باید ظرف ۲۴ ساعت دادستان در مورد آنها اظهارنظر کند.

اعتراض بهقرار منع تعقیب
مهلت اعتراض به این قرار ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ است، و شاکی یا مدعی خصوصی میتواند در این مدت نسبت به این قرار در مرجع صالح اقدام کند.
مرجع رسیدگی به اعتراض
مطابق ماده ۲۷۱ آئین دادرسی کیفری دادگاه صالح یعنی کیفری ۲، کیفری ۱ یا دادگاه انقلاب است، و اگر در آن حوزه قضائی دادگاه کیفری یک و انقلاب تشکیل نشده باشد دادگاه کیفری دو آن حوزه قضائی صالح به رسیدگی است.
تفاوت قرار منع تعقیب و حکم برائت
هر دو در صورتی صادر میشوند که ادله انتسابی کافی نباشد اما قرار منع تعقیب در مرحله تحقیقات مقدماتی و در دادسرا و حکم برائت در مرحله رسیدگی در دادگاه صادر میشود.
تعقیب مجدد متهم
درصورتیکه بعداً دلیل جدیدی کشف شود و در روند رسیدگی تأثیرگذار باشد مرجع قضایی صالح به تقاضای شاکی مبنی بر تعقیب مجدد تصمیمگیری خواهد کرد.
نویسنده: پویا ابراهیمی، کارشناس ارشد حقوق،وکیل دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
