طلاق توافقی به‌عنوان یکی از مسالمت‌آمیزترین و سریع‌ترین روش‌های پایان‌دادن به زندگی مشترک در نظام حقوقی ایران شناخته می‌شود. این روش، با کاهش تنش‌های روانی و فرسایش دادگاهی، به زوجین اجازه می‌دهد تا با احترام متقابل و درک مشترک، به جدایی خود رسمیت ببخشند. اما زمانی که صحبت از طلاق توافقی از طرف زن به میان می‌آید، موضوع ابعاد حساس‌تری پیدا می‌کند. بسیاری از زنان به دلیل عدم آگاهی کامل از حقوق قانونی خود، ممکن است در جریان توافقات، متحمل زیان‌های مالی و معنوی شوند.
این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی است که به طور ویژه برای زنانی تدوین شده که قصد جدایی از طریق طلاق توافقی را دارند. ما گام‌به‌گام، از مفهوم‌شناسی حقوقی گرفته تا مراحل عملی، حقوق مالی، حضانت فرزندان و نقش حیاتی وکیل را بررسی خواهیم کرد تا شما بتوانید با چشمانی باز و قدرتی برابر، برای آینده خود تصمیم بگیرید.
مؤسسه حقوقی زعفری با ایجاد شبکه‌ای از بهترین وکلای حرفه‌ای در سراسر کشور، آمادگی دارد نسبت به ارائه مشاوره حضوری، غیرحضوری، آنلاین و نیز قبول وکالت در خصوص تمامی دعاوی حقوقی و کیفری از جمله طلاق توافقی اقدام نماید.
مفهوم‌شناسی: طلاق توافقی از طرف زن دقیقاً یعنی چه؟
وکیل تهران می‌گوید: در نگاه اول، شاید این عنوان کمی گمراه‌کننده باشد. از منظر قانونی، “طلاق توافقی” ذاتاً یک فرآیند دوطرفه است و مراحل اداری و قضایی آن برای زن و مرد کاملاً یکسان است. پس منظور از طلاق توافقی از طرف زن چیست؟
این عبارت به وضعیتی اشاره دارد که در آن، زن با آگاهی کامل از حقوق خود، وارد میز مذاکره و توافق می‌شود و شرایط جدایی را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کند که منافع قانونی و عادلانه او تأمین گردد. در حقیقت، “شرایط” مورد توافق، هسته اصلی این مفهوم را تشکیل می‌دهد. یک طلاق توافقی از طرف زن که هوشمندانه مدیریت شود، به معنای پذیرش هر شرطی از سوی مرد نیست؛ بلکه به معنای دستیابی به یک تفاهم منصفانه بر سر تمام مسائل حیاتی مشترک است.
شروط و ارکان اصلی توافق: ستون‌های اصلی طلاق شما
وکیل پاکدشت بیان می‌کند که مهم‌ترین بخش طلاق توافقی، صورت‌جلسه توافقات است که به دادگاه ارائه می‌شود. هر توافقی که خلاف قوانین آمره (قوانین غیرقابل‌تغییر) نباشد، برای دادگاه محترم و لازم‌الاجراست. موارد اصلی که باید در مورد آنها به تفاهم برسید عبارت‌اند از:
۱. حقوق مالی زن: مهریه، نفقه و اجرت‌المثل
این بخش معمولاً چالش‌برانگیزترین قسمت توافقات است. در یک طلاق توافقی از طرف زن، آگاهی از جزئیات این حقوق، امری حیاتی است.
مهریه: بر خلاف تصور عموم، مهریه یک حق عندالمطالبه است و دریافت آن قانوناً به وقوع طلاق وابسته نیست. زن هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را مطالبه کند. اما در عمل، ازآنجایی‌که طلاق توافقی نیازمند “رضایت” مرد است، موضوع مهریه به یک اهرم کلیدی در مذاکرات تبدیل می‌شود. سناریوهای رایج برای مهریه عبارت‌اند از:
بذل (بخشیدن) کامل مهریه: زن در قبال رضایت مرد به طلاق، تمام مهریه خود را می‌بخشد.
دریافت کامل مهریه: مرد با پرداخت کامل مهریه (به‌صورت یکجا یا اقساطی) موافقت می‌کند.
توافق بر بخشی از مهریه: رایج‌ترین حالت که در آن زن بخشی از مهریه را بذل کرده و مابقی را دریافت می‌کند.
نکته حقوقی بسیار مهم: در زمان بخشیدن مهریه، به کلماتی که در سند ذکر می‌شود دقت کنید. اگر از عبارت “بذل” یا “هبه” استفاده شود، تحت شرایطی امکان رجوع (پس‌گرفتن بخشش) وجود دارد. اما اگر از عبارت “ابراء ذمه” استفاده شود، شما به طور کامل ذمه مرد را از پرداخت مهریه بری کرده‌اید و دیگر به‌هیچ‌عنوان امکان رجوع وجود نخواهد داشت.
نفقه: نفقه به دو بخش تقسیم می‌شود:
نفقه ایام زوجیت (معوقه): اگر مرد در طول زندگی مشترک نفقه پرداخت نکرده باشد، زن می‌تواند آن را مطالبه کند. در طلاق توافقی، معمولاً زن این حق را نیز می‌بخشد.
نفقه ایام عده: در طلاق توافقی، به دلیل ماهیت آن، معمولاً نفقه ایام عده به زن تعلق نمی‌گیرد و زن این حق را نیز اسقاط می‌کند.
اجرت‌المثل ایام زوجیت: این حق که بابت کارهایی که زن شرعاً موظف به انجام آنها نبوده (مانند امور منزل) محاسبه می‌شود، در صورتی قابل مطالبه است که طلاق از طرف مرد باشد. در طلاق توافقی، زن این حق را نیز معمولاً ساقط می‌کند.
۲. حضانت و ملاقات فرزندان
پس از مسائل مالی، حضانت فرزندان مهم‌ترین موضوع توافق است. قانون حضانت فرزند پسر و دختر را تا ۷ سالگی به مادر و پس از آن تا سن بلوغ (۹ سال برای دختر و ۱۵ سال برای پسر) به پدر سپرده است. اما در طلاق توافقی، اولویت مطلق با توافق والدین است.
شما می‌توانید بر خلاف این قاعده قانونی، هرگونه که به مصلحت فرزندتان است توافق کنید. برای مثال، حضانت دائم فرزندان با مادر باشد. جزئیات مهمی که باید در توافق‌نامه ذکر شود:
مسئول حضانت: مشخص شود حضانت با کدام یک از والدین است.
شرایط ملاقات: زمان (چند روز در هفته/ماه)، مکان و جزئیات ملاقات برای والدی که حضانت را بر عهده ندارد، باید به طور دقیق مشخص شود تا از اختلافات آینده جلوگیری شود.
نفقه فرزند: پرداخت نفقه فرزندان تحت هر شرایطی (حتی اگر حضانت با مادر باشد) قانوناً بر عهده پدر است. مبلغ نفقه و نحوه پرداخت آن باید در توافق‌نامه قید شود.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از کادری متخصص در تمام زمینه‌های حقوقی، کیفری، ثبتی، ملکی، خانواده و طلاق توافقی می‌تواند در تمام مراجع قضایی همراه و همیار شما باشد.
مراحل گام‌به‌گام طلاق توافقی: از ثبت‌نام تا جدایی رسمی
وکیل ورامین شرح می‌دهد که فرآیند طلاق توافقی از طرف زن و مرد مراحل مشخصی دارد که باید به ترتیب طی شود. عدم آشنایی با این مراحل می‌تواند باعث سردرگمی و اتلاف وقت شود.
مرحله اول: ثبت‌نام در سامانه تصمیم (مسیر سابق)
بر اساس قانون حمایت از خانواده، شرکت در جلسات مشاوره پیش از طلاق، اجباری است. اولین قدم، مراجعه یکی از زوجین به “سامانه مداخله در بحران طلاق (تصمیم) ” به آدرس zaman.behzisti.net و ثبت‌نام برای دریافت نوبت مشاوره است.
مرحله دوم: شرکت در جلسات مشاوره اجباری
پس از ثبت‌نام، برای شما بین ۴ تا ۶ جلسه مشاوره در مراکز بهزیستی تعیین می‌شود. هدف این جلسات، تلاش برای صلح و سازش است. در پایان، اگر زوجین همچنان بر جدایی اصرار داشته باشند، مرکز مشاوره “گواهی عدم انصراف از طلاق” را صادر می‌کند. این گواهی، مجوز شما برای ورود به مرحله قضایی است.
مرحله سوم: ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
با دردست‌داشتن گواهی عدم انصراف از طلاق، زوجین (یا وکلای آنها) به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست “صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی) ” را ثبت می‌کنند. تمام توافقات کتبی نیز باید ضمیمه دادخواست شود.
مرحله چهارم: جلسه دادگاه و صدور گواهی عدم امکان سازش
پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود. قاضی در یک جلسه کوتاه، هویت زوجین را احراز کرده، توافق‌نامه را بررسی و از تصمیم قطعی آنها برای طلاق مطمئن می‌شود. سپس، “گواهی عدم امکان سازش” را صادر می‌کند. در این مرحله معمولاً طرفین حق تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی خود را اسقاط می‌کنند تا رأی بلافاصله قطعی شود.
مرحله پنجم: مراجعه به دفتر رسمی طلاق
این مرحله آخر و نهایی است. شما از تاریخ صدور گواهی عدم امکان سازش، فقط ۳ ماه فرصت دارید تا با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق، صیغه طلاق را جاری کرده و آن را در شناسنامه خود ثبت کنید. اگر در این مدت مراجعه نکنید، گواهی باطل شده و باید تمام مراحل را از ابتدا طی کنید.
نقش کلیدی وکیل: هوشمندانه‌ترین انتخاب در طلاق توافقی از طرف زن
بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران می‌گوید: گرچه طلاق توافقی بدون وکیل امکان‌پذیر است، اما این کار به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، به‌خصوص برای زنان. استفاده از یک وکیل متخصص خانواده، تفاوت میان یک توافق منصفانه و یک جدایی پر از ضرر را رقم می‌زند. فرآیند طلاق توافقی از طرف زن با حضور وکیل، مزایای بی‌نظیری دارد:
سرعت فوق‌العاده: فرآیندی که بدون وکیل بین ۶ تا ۹ ماه طول می‌کشد، توسط یک وکیل مجرب می‌تواند در ۲۰ تا ۶۰ روز کاری به اتمام برسد.
عدم نیاز به حضور شما در هیچ مرحله‌ای: وکیل شما در تمام جلسات مشاوره، دادگاه و دفترخانه به‌جای شما حاضر می‌شود. این امر شما را از مواجهه مستقیم با همسر و تحمل استرس‌های محیط دادگاه و مشاوره، معاف می‌کند.
تنظیم توافق‌نامه حرفه‌ای و جامع: وکیل با تسلط بر قوانین، توافق‌نامه‌ای تنظیم می‌کند که تمام حقوق شما را پوشش داده و هیچ راهی برای سوءاستفاده‌های آینده باقی نمی‌گذارد.
تضمین حقوق شما: وکیل به‌عنوان یک مشاور امین، شما را از تمام حقوق قانونی‌تان (مانند نکات مربوط به بذل یا ابراء مهریه) آگاه کرده و بهترین مسیر را برای دستیابی به آنها پیشنهاد می‌دهد.
کاهش تنش و درگیری: وکیل به‌عنوان یک واسطه حرفه‌ای، از بروز تنش‌ها و درگیری‌های کلامی که اغلب در این فرآیند رخ می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
انتخاب وکیل، یک هزینه نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای حفظ آرامش، زمان و حقوق قانونی شما در فرآیند حساس طلاق توافقی از طرف زن است.
با مشورت‌گرفتن از وکلای مجرب مؤسسه حقوقی زعفری با خیال آسوده به مراجع قضایی بروید.
با ما تماس بگیرید: ۰۲۱۳۶۰۳۴۰۳۱
شرایط خاص و نکات تکمیلی
وکیل محلات شرح می‌دهد: طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور: این افراد می‌توانند با ثبت‌نام در سامانه “میخک” یا “ثنا” و اعطای وکالت به یک وکیل در ایران، تمام مراحل طلاق را بدون نیاز به حضور در کشور انجام دهند.
طلاق در دوران عقد: اگر جدایی در دوران عقد اتفاق بیفتد و زن همچنان باکره باشد (با گواهی پزشکی قانونی)، تنها مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود.
حذف نام همسر از شناسنامه: درصورتی‌که زن باکره باشد، پس از طلاق می‌تواند با ارائه گواهی پزشکی قانونی، نام همسر سابق را از شناسنامه خود حذف کند. در غیر این صورت، حذف نام تنها پس از ازدواج مجدد و ثبت آن در شناسنامه امکان‌پذیر خواهد بود.
مدارک لازم برای طلاق توافقی
برای شروع فرآیند، مدارک زیر را آماده داشته باشید:
اصل و کپی شناسنامه زوجین
اصل و کپی کارت ملی زوجین (یا رسید ثبت‌نام کارت هوشمند)
اصل سند ازدواج (عقدنامه)
گواهی عدم انصراف از طلاق (دریافتی از مرکز مشاوره)
توافق‌نامه کتبی امضا شده توسط زوجین
گواهی عدم بارداری (برای ارائه به دفترخانه)
وکالت‌نامه طلاق (در صورت وجود)
نتیجه‌گیری: با آگاهی و قدرت تصمیم بگیرید
طلاق توافقی می‌تواند آغازی دوباره و مسیری به‌سوی آرامش باشد، به‌شرط آنکه با آگاهی و درایت طی شود. طلاق توافقی از طرف زن نباید به معنای نادیده‌گرفتن حقوق قانونی او باشد. با شناخت دقیق حقوق مالی خود، درک کامل از مراحل قانونی و از همه مهم‌تر، با استفاده از مشاوره و حمایت یک وکیل متخصص و دلسوز، می‌توانید این دوره گذار را با کمترین تنش و بیشترین دستاورد پشت سر بگذارید و با اطمینان خاطر، فصل جدیدی از زندگی خود را آغاز کنید. به یاد داشته باشید، آگاهی، قدرتمندترین ابزار شما در این مسیر است.
نویسنده: فاطمه خان محمد، کارشناس ارشد حقوق خصوصی
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل حقوقی متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می‌تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
