توقیف اموال

توقیف اموال یکی از موضوعات مهمی است که همواره در اجرای احکام دادگاه ها مورد توجه اصحاب دعوی قرار می گیرد. توقیف اموال ممکن است به علت های گوناگونی مانند جبران ضرر و زیان اشخاص متضرر یا وصول طلب و… صادر شود. در مقاله حاضر قصد داریم به برخی از قوانین و مقررات مربوط به توقیف اموال و اقسام آن بپردازیم.

توقیف اموال چیست ؟

توقیف در لغت به معنای بازداشت کردن، در جایی نگاه داشتن و از حرکت بازداشتن یک مال یا دارایی می باشد و همچنین به کسی که حکم به ضرر او صادر شده باشد، محکوم علیه گفته می شود. در هنگام توقیف اموال محکوم علیه، اموال وی توقیف و بازداشت می‌شود.

اقسام توقیف اموال

توقیف اموال و دارایی محکوم علیه اصولا بر دو نوع توقیف تامینی و توقیف اجرایی تقسیم می شود که در ادامه آن را مورد برسی قرار می‌دهیم.

۱ـ توقیف تامینی

برای به اجرا در آوردن حکمی که از سوی دادگاه صادر شده است، شرایطی مانند صدور اجرائیه و ابلاغ آن به محکوم علیه لازم است.

براساس ماده ۳۴ قانون اجرای احکام مدنی، همین که اجرائیه به محکوم علیه ابلاغ شد، وی مکلف است ظرف ده روز مفاد آن را اجرا نماید یا ترتیبی برای پرداخت محکوم به بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم و استیفاء محکوم به از آن میسر باشد. با این حال این احتمال وجود دارد که شخص محکوم علیه در ظرف این ده روز، اموال و دارایی خود را از دسترس خارج کند یا ترتیبی دهد که محکوم له یا کسی که حکم به نفع او صادر شده، به حق خود که همان توقیف اموال و وصول مطالبات است نرسد.

قانونگذار در اینجا برای حفظ حقوق محکوم له در تبصره یک ماده ۳۵ قانون اجرای احکام مدنی بیان کرده است که محکوم له می تواند بعد از ابلاغ اجرائیه و تا قبل از انقضاء مهلت مقرر، اموال محکوم علیه را برای تامین محکوم به را به قسمت اجرا معرفی نماید. در اصطلاح حقوقی به این نوع از توقیف، توقیف تامینی یا توقیف احتیاطی گفته می شود.

۲ـ توقیف اجرایی

همانگونه که بیان شد محکوم علیه مکلف است در مهلت ده روزه که در قانون پیشبینی شده است حکم را اجرا نماید. اما گاهی ممکن است که محکوم علیه در این مدت، حکم را اجرا نکند؛ در این صورت براساس ماده ۴۹ قانون اجرای احکام مدنی، در صورتی که محکوم علیه در موعدی که برای اجرای حکم مقرر است مدلول حکم را طوعاً اجرا ننماید یا قراری با محکوم ‌له برای اجرای ‌حکم ندهد و مالی هم معرفی نکند یا مالی از او تامین و توقیف نشده باشد محکوم ‌له می‌تواند درخواست کند که از اموال محکوم‌ علیه معادل محکوم ‌به‌ توقیف گردد که اصطلاحا به این توقیف، توقیف اجرایی می گویند.

توقیف اموال برای مهریه

مهریه مالی است که زن براثر ازدواج مالک آن می گردد و مرد ملزم به دادن آن به زن می شود. اگرچه تعیین مهریه های سنگین که به تازگی معمول شده، عیوبی دارد و به ویژه می توان آن را سدی در راه تشکیل خانواده محسوب کرد؛ معهذا مهریه در عرف نشانه ارج و احترامی است که مرد برای زن قائل است و مظهر تعهد شوهر برای تامین زندگی زن می باشد. گاهی مهریه، که معمولا هنگام انحلال ازدواج مطالبه می‌شود، مانع گسستن پیوند زناشویی می گردد و تضمینی برای دوام ازدواج به شمار می آید. در صورت وقوع طلاق نیز گاهی مالی که زن به عنوان مهریه می گیرد، در زندگی او بسیار موثر است و مانع پریشانی و درماندگی وی می گردد.

وکیل حقوقی در این زمینه می ‌گوید: در زمانی که زن قصد مطالبه مهریه خود را دارد معمولا این نگرانی به وجود می آید که به محض اطلاع شوهر از این موضوع، وی اقدام به انتقال اموال نماید و دارایی خود را از دسترس خارج کند. قانونگذار راه حلی را تحت عنوان توقیف اموال برای مهریه در نظر گرفته است.

بر اساس بخشنامه رئیس قوه قضائیه که منطبق بر بند (ب) ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه صادر گردیده است: کلیه بانوانی که جهت دریافت مهریه خود و توقیف اموال اقدام می‌نمایند، در مرحله اول بایستی به اداره ثبت مربوطه مراجعه کنند. اگر چنانچه در طی مدت دو ماه از ثبت درخواست توقیف اموال، اداره ثبت نتواند اموال قابل توقیف جهت وصول مهریه را شناسایی کند؛ در این حالت زوجه می‌تواند گواهی مربوطه را از دایره اجرای ثبت اخذ نماید و برای مطالبه مهریه خود به دادگاه خانواده مراجعه نماید.

نکته دیگر اینکه دادگاه خانواده و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تا پیش از صدور گواهی اخیرالذکر از قبول هرگونه دادخواستی جهت مطالبه مهریه و توقیف اموال ممنوع خواهند بود.

اگر چنانچه در مورد توقیف اموال سوال یا ابهامی برایتان پیش آمده؛ می توانید از گروه وکلای متخصص در زمینه توقیف اموال مشاوره حقوقی دریافت نمایید.

توقیف اموال از طریق اداره ثبت

زوجه جهت مطالبه مهریه و توقیف اموال شوهر از طریق اداره ثبت ابتدا باید به دفترخانه محل اجرای صیغه نکاح رجوع نموده و صدور اجرائیه‌ را درخواست نماید. در این صورت زوجه به همراه اجرائیه صادره، رسید ارسال ابلاغیه برای شوهر و سایر مدارک و اسناد ضروری مانند: کارت ملی، شناسنامه و سند ازدواج به اداره ثبت رجوع می‌ نماید. دایره اجرای ثبت برای اجرای مهریه پرونده اجرایی تشکیل می دهد و یک نسخه از اجرائیه را به زوج ابلاغ می کند. در این حالت طبق قانون زوج ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه فرصت دارد تا نسبت به پرداخت مهریه یا موارد جایگزین مانند معرفی اموال خود اقدام کند.

اگر چنانچه شوهر در مهلت ده روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه نسبت به پرداخت مهریه یا معرفی اموال خود اقدامی انجام ندهد؛ زوجه می‌تواند درخواست خود را مبنی بر توقیف اموال شوهر در دایره اجرا ثبت نماید. در این صورت اموال و دارایی متعلق به شوهر اعم از منقول و غیر منقول به جز مستثنیات دین یا اموال غیر قابل توقیف به درخواست زوجه از طریق اجرای ثبت، توقیف می گردد.

توقیف اموال از طریق دادگاه

وکیل حقوقی متخصص بیان می‌ کند: اگر چنانچه ظرف دو ماه از تاریخ ثبت درخواست توقیف اموال اداره ثبت نتواند، اموال و دارایی شوهر را شناسایی کند، زن می ‌تواند گواهی مذکور را از واحد اجرای ثبت اخذ نموده و جهت وصول مهریه خود به دادگاه خانواده مراجعه نماید. در این حالت زوجه بایستی به همراه اسناد و مدارک ضروری جهت مطالبه مهریه خود مانند: شناسنامه، گواهی اداره ثبت، کارت ملی، سند ازدواج و… به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رجوع نموده و دادخواست خود را مبنی بر مطالبه مهریه و توقیف اموال شوهر ثبت کند.

با ارائه دادخواست مبنی بر مطالبه مهریه، دادگاه خانواده وقت رسیدگی تعیین می‌کند و به تقاضای مطالبه مهریه رسیدگی کرده و رای مقتضی صادر خواهد کرد. در این حالت زوجه می تواند با معرفی اموال زوج به واحد اجرای احکام نسبت به توقیف اموال از طریق دادگاه و فروش آن از طریق مزایده اقدام کند.

موسسه حقوقی زعفری رحقی  بهترین وکیل حقوقی را در اختیار شما قرار می دهد، شما می‌ توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه توقیف اموال محکوم علیه، انواع توقیف اموال و مقررات مربوط به توقیف اموال با استفاده از شماره های موجود در سایت، مشاوره حقوقی تخصصی دریافت نمایید.

مدت زمان توقیف اموال

مدت زمان توقیف اموال بسته به اینکه دارایی مورد توقیف از اموال منقول باشد یا غیر منقول متفاوت است و اصولا مدت زمان مشخصی را برای توقیف اموال نمیتوان در نظر گرفت. برای درک بیشتر از این موضوع ابتدا به تفاوت اموال منقول و اموال غیر منقول اشاره خواهیم کرد پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

در علم حقوق، دارایی و اموال افراد به دو دسته کلی اموال منقول و اموال غیر منقول تقسیم می‌ شود.

اموال منقول

در قانون مدنی به اموالی، مال غیر منقول گفته می‌شود که قابلیت نقل و انتقال از مکانی به مکان دیگر بدون وارد کردن آسیب به خود یا آن مکان را داشته باشد؛ مانند میز، خودکار، کمد، ساعت و…

اموال غیر منقول

اموال غیر منقول نیز به اموالی اطلاق می شود که نقل و انتقال آن از مکانی به مکان دیگر امکان پذیر نباشد اعم از اینکه استقرار آن ذاتی باشد یا به واسطه عمل انسان به نحوی که حمل آن مستلزم خرابی یا نقص خود مال یا آن محل گردد؛ مانند خانه، آپارتمان، و…

حال دانستیم که مال منقول با مال غیر منقول چه وجه تمایزی دارد.

وکیل حقوقی در این زمینه می‌گوید: برای توقیف اموال غیر منقول از محکوم علیه یا شخص مدیون بایستی تشریفات مربوط به توقیف اموال رعایت گردد، مدت زمان این تشریفات در قانون ذکر شده است که در گذشته نیز به آن پرداختیم اما این امکان وجود دارد که مسائلی پیش آید که روند تشریفات مذکور را با کندی مواجه سازد مانند آنکه اموالی از محکوم علیه برای توقیف اموال کشف نشود یا آنکه ایشان اموال خود را قبل از صدور حکم به شخص دیگری انتقال دهد که در رابطه با این موضع قانونگذار اقداماتی را به جهت حفظ حقوق خواهان تحت شرایطی پیشبینی نموده است که می‌توان در جلوگیری از تضییع حق از آنها استفاده نمود مانند توقیف تامینی موضوع تبصره ماده ۳۵ قانون اجرای احکام مدنی یا تامین خواسته موضوع ماده ۱۰۸ آیین دادرسی مدنی و مواردی دیگر که در قانون پیشبینی شده است.

در مورد توقیف اموال منقول گفت که این اموال نیازمند تشریفاتی که در گذشته بیان کرده‌ایم نبوده و تنها با شناسایی و صورت برداری از اموال، قابلیت توقیف را خواهند داشت؛ اما مقتضی است در اینجا به این نکته نیز اشاره نمود؛ توقیف اموالی که به وسیله اسباب تملک مندرج در ماده ۱۴۰ قانون مدنی به دست نیامده باشد مانند اموال به دست آمده از راه قاچاق یا آنکه اموال مورد توقیف، مشروع نباشد مانند مشروبات الکلی و یا آنکه مال موضوع توقیف به نحوه امانی در اختیار محکوم علیه یا شخص مدیون قرار گرفته باشد، قابلیت توقیف را نخواهد داشت.

_{نویسنده: محمدصادق محمدی ارجمند، دانشجوی حقوق دانشگاه فردوسی مشهد}

قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.

مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.