در اجتماع انسان ها معاملات و فعالیت های متعددی بین اشخاص مختلف انجام می‌شود که برای جلوگیری از ایجاد هرگونه اختلاف ویا خُلف وعده طرفین اقدام به مکتوب کردن کلیات معامله و شرایط اختصاصی آن می‌کنند. در واقع از نظر قانونی هیچ لزومی به مکتوب کردن عقود و معاملات وجود ندارد مگر در مواردی خاص و امکان انجام یک معامله بصورت شفاهی هم وجود دارد. ولی ممکن است بعدها اصل وقوع معامله ویا شرایط خاص مد نظر طرفین توسط یکی از آنها مورد انکار قرار بگیرد و طرف دیگر به علت اینکه معامله بصورت شفاهی انجام شده است موفق به اثبات موضوع نشود. اما اگر اشخاص تصمیم بگیرند که معامله خویش را مکتوب کنند بایستی این موضوع به چه شکلی و با چه شرایطی انجام شود؟ بهتر هست چه مواردی در قرارداد ذکر شود؟ آیا لازم است که تاریخ تنظیم و تحریر قرارداد هم درج شود؟ آیا لازم است که تاریخ در ذیل امضاء هم درج شود؟ با وجود قرارداد، اگر اختلافی ایجاد شود قانون ملاک دادگاه می باشد یا قرارداد؟ و سوالات بسیار دیگری که ممکن است برای اشخاص ایجاد شود. در این مقاله با هدف ارائه تعریف مختصری از عقد و مبایعه نامه، قصد داریم که بحث آثار و مزایای درج تاریخ در مبایعه نامه را بررسی کنیم. همچنین اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. لازم به توضیح می باشد که مبایعه نامه جزء اسناد عادی محسوب می‌شود که توسط اشخاص عادی تنظیم می‌شود، اسناد رسمی با توجه به اینکه تحت شرایطی خاص و توسط اشخاص خاص تنظیم می‌شود به صورتی بوده که تاریخ درج می‌شود و با توجه به پیشرفت تکنولوژی و الکترونیکی شدن ثبت اسناد رسمی، تاریخ ثبت اسناد رسمی حتی در ساعت و دقیقه معین قابل استعلام می باشد. در این مقاله همراه ما باشید تا با شرایط و اثرات اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ آگاه شوید.
عقد چیست؟
در واقع عقد به زبان ساده، توافق دو یا چند شخص بر انجام یک معامله ویا فعالیت ویا ارائه خدمات می باشد، بصورتی که برای هر کدام از طرفین تعهداتی ایجاد می‌شود. مثلا عقد بیع (خرید و فروش) می تواند راجع به توافق بر خرید و فروش هر نوع کالای مجازی باشد. یا عقد اجاره (فروش منافع)، عقد هبه (بخشش، هدیه)، عقد مضاربه (سرمایه گذاری و کار با سرمایه)، عقد قرض (قرض دادن وجه و یا هر چیز دیگری) و عقود دیگری که ممکن است بین اشخاص برحسب نیاز و توافق آنها منعقد شود. همچنین اشخاص موظف نیستند که حتما در قالب یکی از عقود مندرج در قانون اقدام کنند و می توانند طبق اصل آزادی قراردادها و حاکمیت اراده و به استناد ماده ۱۰ قانون مدنی هر نوع عقد و توافقی را که مخالف قانون و نظم عمومی نباشد منعقد کنند.
اگر چنانچه در مورد اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ سوال یا ابهامی دارید؛ می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
مبایعه نامه چیست؟
وکیل پاکدشت می‌گوید مکتوب کردن توافقات و عقود مزایای زیادی دارد که بارزترین آنها، امکان اثبات وقوع عقد و شرایط خاص مندرج در آن است. در عقد بیع (خرید و فروش) که در واقع پرکاربردترین عقد جهان امروزی می باشد، این موضوع بیشتر اهمیت خود را نشان می‌دهد. به سند عادی که طرفین عقد بیع راجع به توافق مد نظرشان تنظیم و امضاء می‌کنند، مبایعه نامه گفته می‌شود. حال اینکه اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ چگونه می باشد و اثر درج تاریخ در مبایعه نامه چیست در ادامه بیان خواهد شد.
تفاوت مبایعه نامه با قولنامه چیست؟
وکیل شهرری نقل می‌کند: قبل از بررسی اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ، با توجه به کاربرد کثیر لفظ قولنامه از ایام گذشته و تفاوت بنیادین قولنامه با مبایعه نامه بایستی توضیح مختصری در این خصوص ارائه شود.
همانطور که بیان شد، مبایعه نامه همان سند کتبی وقوع عقد بیع می باشد. عقد بیع یعنی یک شخص یک کالایی ( در اصطلاح فقهی و حقوقی مبیع گفته می‌شود) را در مقابل مبلغ معین و مشخص ( در اصطلاح حقوقی و فقهی ثمن گفته می‌شود) به شخص دیگری می فروشد. اثر مستقیم و بارز این عقد بیع انتقال مالکیت کالا و مبلغ می باشد، یعنی به محض انعقاد عقد (امضاء سند) خریدار مالک آن کالا و فروشنده مالک مبلغ مندرج می‌شود و حق مطالبه و الزام طرف دیگر به تحویل کالا یا پرداخت وجه را دارد. اما برخلاف تصور عموم قولنامه چنین نیست و چنین اثری ندارد. در واقع قولنامه تعهد و قول به فروش در مقابل تعهد و قول به خرید یک کالا با مبلغی مشخص است. لذا اثر انتقال مالکیت ندارد و برای طرفین هیچگونه حق مستقیمی نسبت به کالا یا مبلغ کالا ایجاد نخواهد کرد.
اگر چنانچه در مورد اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ سوال یا ابهامی دارید؛ می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
لزوم درج تاریخ در اسناد عادی
وکیل رباط کریم شرح می‌دهد که از نظر قانون هیچ الزامی به درج تاریخ در اسناد عادی غیر تجاری وجود ندارد. یعنی اگر مبایعه نامه ای بدون تاریخ تنظیم و امضاء شود کاملا صحیح بوده و از حمایت قانون برخوردار است و اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ به رسمیت شناخته می‌شود. ولی بایستی توجه داشت درج تاریخ آثار و مزایای مهمی دارد و عدم درج تاریخ می تواند موجب بروز اختلافات قانونی شود تا جایی که مبایعه نامه ای باطل اعلام شود. مهم ترین اثر درج تاریخ، شناسایی زمان وقوع عقد بیع و تنظیم مبایعه نامه است.
با تعیین زمان وقوع بیع، اهلیت معاملاتی طرفین، قصد واقعی یا صوری، معاملات فضولی و انتقال مال غیر و معامله معارض و امثالهم قابل تشخیص و بررسی می‌شوند که هر کدام جزء دعاوی پرتکرار دادگاه ها هستند. مثلاً اگر یک شخص ملک خویش را با مبایعه نامه عادی امروز به شخصی بفروشد (عقد مقدم)، دیگر مالک آن ملک نیست و اگر همان فرد فردا اقدام به فروش مجدد آن ملک به نفر ثالثی کند این معامله دوم (موخر) می تواند به نوعی معامله فضولی باشد که قابل رد بوده و دیگر اثر حقوقی ندارد یا جرم فروش مال غیر باشد که باطل است. اما برای اینکه تاخر و تقدم معاملات و اینکه کدام عقد موخر و باطل می باشد تاریخ حائز اهمیت می‌شود. لذا هر چند قانون مبایعه نامه عادی بدون تاریخ را حمایت می‌کند لکن گاهی اوقات نداشتن تاریخ می تواند موجب بطلان مبایعه نامه شود. و به این لحاظ می‌تواند اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ خدشه دار شود.
اگر چنانچه در مورد اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ سوال یا ابهامی دارید؛ می‌توانید از وکیل حقوقی متخصص در موسسه حقوقی زعفری رحقی مشاوره حقوقی دریافت نمایید.
مزایای درج تاریخ در اسناد عادی و مبایعه نامه ها
وکیل اسلامشهر بیان می‌کند که درج تاریخ در اسناد عادی مهم و دارای آثار و مزایایی می باشد و اشخاص بایستی سعی کنند که تاریخ تنظیم مبایعه نامه را در خود سند هم به عدد و هم بحروف درج کنند تا از مزایای این موضوع بی بهره نمانند. تعیین تاریخ وقوع عقد، مبنای تشخیص اهلیت طرفین، محاسبه خسارات احتمالی یا وجه التزام احتمالی تعیین سده در قرارداد، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف کالا، بحث اتلاف و تلف شدن کالا، ورشکستگی یکی از طرفین عقد و امثالهم باشد که در مواقع بروز اختلافات قانونی اثر خود را نشان می‌دهد.
نتیجه گیری نهایی
هر چند اعتبار مبایعه نامه بدون تاریخ در نگاه اول مورد ابهام نیست و در اکثر موارد مشکلی ایجاد نمی‌شود، اما گاهی اوقات به علت وقوع رخدادهای دیگر مبایعه نامه بدون تاریخ تحت تاثیر قرار می گیرد و حتی ممکن است باطل اعلام شود. لذا عقل و منطق حکم می‌کند که در تنظیم قرارداد دقت بیشتری شود و در مبایعه نامه و حتی ذیل امضاء ها تاریخ دقیق روز و ماه و سال درج شود تا از وقوع اختلافات احتمالی بسیاری جلوگیری شود.
نویسنده: داود پورنعمت ، کارشناس ارشد حقوق، وکیل پایه یک دادگستری
قبل از ورود به هر دعوای حقوقی حتما با وکیل متخصص مشورت کنید و بدون ارزیابی ادله و مدارک وارد دعوا نشوید. موضوعات حقوقی بسیار تخصصی و پیچیده است و یک اشتباه کوچک می تواند خسارت های زیادی را متوجه شما کند.
مؤسسه حقوقی زعفری متشکل از مجموعه ای از وکلای حرفه ای دادگستری آماده ارائه مشاوره بیشتر درباره این موضوع به شما است.
